عبور از خط قرمز همزماني تعهدات طرفين در برجام

خبر ويژه 
عبور از خط قرمز همزماني تعهدات طرفين در برجام 14 مرداد -94

اقدامات ايران و طرف هاي غربي در برجام از توازن برخوردار نيست چرا که طرف ايراني بايد اقدامات عملي را انجام دهد که برخي از آنها همچون تغييرات رآکتور آب سنگين اراک قابليت برگشت پذيري نداشته، اما طرف هاي ديگر، يعني اتحاديه اروپا و آمريکا تنها به اخذ تصميماتي مي پردازند که اجراي آنها متوقف به انجام اقدامات ايران و تاييد آژانس است. يعني مسئله برگشت پذيري براي آن اصلاً مطرح نيست، چرا که تا تاييد آژانس صورت نگيرد برداشته نخواهد شد که بخواهد بازگردد.
    
رجا نيوز در تحليلي نوشت: در ديدار کارگزاران با رهبر انقلاب که در ابتداي ماه مبارک رمضان برگزار شد، رهبر انقلاب به تبيين خطوط قرمز مذاکرات هسته اي پرداختند. يکي از خطوط قرمز که ايشان برآن تاکيد کردند همزماني در اجراي تعهدات طرفين بود. ايشان تاکيد کردند «يک نکته اساسي ديگر اينکه لغو تحريم ها منوط به اجراي تعهدات ايران نيست؛ نمي شود بگويند شما رآکتور آب سنگين اراک را خراب بکنيد، سانتريفيوژها را به اين تعداد کاهش بدهيد، اين کارها را بکنيد، آن کارها بکنيد، بعد که کرديد، بعد آن وقت آژانس بيايد شهادت بدهد، گواهي کند که شما راست مي گوييد و اين کارها را انجام داده ايد، بعد ما تحريم ها را برداريم! نه، اين را ما مطلقاً قبول نداريم؛ لغو تحريم ها منوط به اجراي تعهداتي که ايران مي کند نيست
    
در متن برجام که شامل بر 159 صفحه است، ضميمه دوم به تشريح تحريم هاي مرتبط با هسته اي مي پردازد. همچنين در ضميمه پنجم به زمان بندي و نحوه برداشته شدن تحريم ها مي پردازد. لذا تنها با مطالعه ضميمه دوم نمي توان به اين سوال پاسخ داد که چه تحريم هايي و چگونه برداشته خواهند شد.
    
در بند 24 از متن اصلي توافق آمده است: «اتحاديه اروپا و آمريکا در ضميمه دوم ليست کامل و جامعي از تحريم ها و محدوديت هاي مرتبط با هسته اي را مشخص مي کنند و منطبق با ضميمه پنجم خواهند برداشت
    
براساس تصريح اين بند صرف بيان شدن تحريم ها در ضميمه دوم به معناي برداشته شدن آنها نيست بلکه بايد ديد که در ضميمه پنجم چه تصميمي درباره نحوه برداشته شدن آن گرفته شده است. در ضميمه پنجم است که درباره زمان برداشته شدن و اينکه در روز اجرا يا روز انتقال و يا روز خاتمه برداشته مي شود، سخن گفته شده است.
    
براساس ضميمه پنجم اتحاديه اروپا، آمريکا هر کدام وظايفي در قبال برداشته شدن تحريم ها دارند و اين وظايف در روزهاي توافق، اجرا، انتقال و خاتمه پخش شده است. براساس متن برجام، در «روز توافق» يا تصويب که تا 90 روز بعد از تصويب قطعنامه از شوراي امنيت سازمان ملل فرصت دارد، اين اقدامات صورت خواهد پذيرفت: «اتحاديه اروپايي و دولت هاي عضو آن يک آيين نامه اجرايي، که از «روز اجرا» واجد اثر مي شود، را تصويب خواهد کرد که به موجب آن کليه مفاد آيين نامه اجرايي اتحاديه اروپايي که کليه تحريم هاي مالي و اقتصادي مرتبط هسته اي اتحاديه اروپايي به شرح مندرج در بخش 16/1 اين پيوست را اجرايي کرده است، همزمان با اجراي تعهدات مرتبط هسته اي از سوي ايران به نحو راستي آزمايي شده توسط آژانس، لغو خواهد کرد».
    
به عبارت ديگر اتحاديه اروپا متناسب با مواردي که در بند 16/1 ضميمه پنجم مشخص شده است، بايد مقدمات قانوني برداشته شدن تحريم ها را که در «روز اجرا» عملياتي خواهد شد، انجام دهد.
    
مي توان اينگونه بيان کرد که اتحاديه اروپا و آمريکا در روز توافق تنها به اخذ تصميمات مي پردازند و اجراي اين تصميمات تا «روز اجرا» صورت نمي گيرد. در تعريف روز اجرا آمده است: «روز اجرا» متعاقب اجراي اقدامات مرتبط هسته اي ايران مندرج در بند 15 زير و به نحو راستي آزمايي شده توسط آژانس و همزمان با اتخاذ اقدامات مندرج در بندهاي 16 و 17 زير توسط گروه 5+1 و وقوع اقدامات مندرج در بند 18 زير در سطح سازمان ملل متحد طبق قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل متحد خواهد بود.
    
يعني روز اجرا يک زمان مشخص نداشته و بستگي به انجام تعهدات طرف ايراني و تاييد آنها از سوي آژانس بين المللي انرژي اتمي دارد. به عبارت ديگر تا روز اجرا ايران بايد يکسري اقدامات عملي که در بند 15 ضميمه پنجم آمده است، انجام دهد و بعد آژانس انجام آنها را تاييد کند، در اين صورت اتحاديه اروپا و آمريکا تصميماتي را که اخذ کرده اند را اجرايي خواهند کرد.