سه گزیده خبر 18 خرداد
-94
کمتر از ٥٠٠ روز تا شروع مسابقات المپیک
٢٠١٦ به میزبانی ریودوژانیرو باقی مانده و ساخت چند سازه مربوط به این رویداد هنوز
شروع نشده و ساخت برخی دیگر نیز با کندی پیش می‌روند. این روند برای رویدادهای
بزرگ ورزشی آشناست. با
نزدیک‌شدن تاریخ شروع مسابقات، تیترروزنامه‌ها روی تاخیرها و عجله برای به موقع
آماده شدن سازه‌ها متمرکز می‌شود. با این وجود مسابقات بدون هیچ مشکل خاصی برگزار
می‌شوند. درهرحال المپیک ٢٠١٦ ریو برای برزیل بی‌هزینه نخواهد بود و هزینه ١٣,٢میلیارد
دلاری آن از همین حالا
بر دوش اقتصاد رکودزده این کشور سنگینی می‌کند. این درحالی است که فقط حدود ١٠درصد
از ٥٦ سازه المپیکی برزیل تکمیل شده‌اند.
اما این یک روی سکه است، درحالی این هزینه‌ها به اقتصاد برزیل افزوده می‌شود که مردم این کشور شاهد میراث سازه‌های بزرگ و عظیم جام‌جهانی فوتبال ٢٠١٤ هستند. حدود یک‌سال پس از جام‌جهانی فوتبال بسیاری از ١٢ استادیومی که دولت برزیل برای این رویداد بزرگ ورزشی ساخت و بازسازی کرد، اکنون بلااستفاده مانده‌اند و فقط هزینه‌بر هستند. این کشور بیش از ٣میلیارد دلار برای این استادیوم‌ها هزینه کرد که برخی از آنها در اماکنی بسیار دورافتاده هستند و هیچ تیم محلی مشهوری در آن مناطق نیست تا حیات استادیوم را تضمین کند. این درحالی است که سازمان فیفا کشورهای میزبان را ملزم کرده فقط هشت استادیوم بسازند، اما برزیل پا را فراتر نهاد. اما مدت‌هاست که کارشناسان ساخت استادیوم برای یک رویداد ورزشی خاص مانند جام‌جهانی یا المپیک را سرمایه‌گذاری مناسبی نمی‌دانند. در سراسر برزیل مالیات‌دهندگان و مقامات محلی اکنون به شیوه‌ای دردناک این قضیه را درک می‌کنند.
استادیومی که پارکینگ شد
به‌گفته خبرگزاری NPR، حدود یک‌سال از برگزاری جام‌جهانی فوتبال در برزیل می‌گذرد. این مدت زمان زیادی است اما به نظر می‌رسد این کشور هنوز هم با پس لرزه‌های اقتصادی این رویداد دست و پنجه نرم می‌کند. یکی از این پس‌لرزه‌ها استادیوم‌های عظیم و پروژه‌های زیربنایی ناتمام هستند. این درحالی است که برزیل از یک سو با بحران اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند و از سوی دیگر با یک رویداد پرهزینه دیگر یعنی المپیک تابستانه ٢٠١٦ روبه‌روست. گرانبها‌ترین استادیوم مسابقات جام‌جهانی در دنیا به قیمت ٥٥٠میلیون دلار در پایتخت برزیل ساخته‌شده وجالب آن‌که اکنون از آن به‌عنوان پارکینگی برای اتوبوس‌ها استفاده می‌شود.
استادیوم بزرگ دیگری در شهر «کوبانا» که با هزینه تقریبی ٢١٥میلیون دلار قرار بود ساخته شود نیز بارها به سرخط خبری رسانه‌های برزیل تبدیل شده است. نخست تعطیل شدن به دلیل اشکال در ساخت‌وساز و سپس برای افراد بی‌خانمانی که در رختکن‌های استفاه نشده استادیوم زندگی می‌کنند. در این اواخر نیز سقف آن چکه می‌کند. مدیر این سازه می‌گوید: شهرداری به دنبال شرکت خصوصی است تا پروژه را تقبل کند زیرا هزینه نگهداری آن خزانه‌های شهرداری را خالی کرده است.
اجاره استادیوم برای جشن تولد
اما این موارد قسمت دردناک ماجرا نیستند؛ چند مقام رسمی ازجمله فرماندار سابق ایالتی، رئیس سابق هیأت محلی و رئیس سابق کمیته جام‌جهانی همه به دلیل یک پروژه عظیم دیگر که برای این رویداد ورزشی در نظر گرفته شده بود، تحت بازجویی هستند. پروژه ٨٠٠میلیون دلاری راه‌آهن سبک کوبانا که فرودگاه را به مرکز شهر متصل می‌کرد، قرار بود برای شروع مسابقات آماده شود اما از راه‌آهن ١٤مایلی فقط نیم مایل آن ساخته شده است! از سوی دیگر مالکان استادیوم ساخته شده در «ناتال» یکی دیگر از شهرهای برزیل نیز سعی دارد با میزبانی جشن عروسی و میهمانی تولد کودکان برای ادامه ساختش سرمایه جمع‌آوری کنند. همچنین یکی از شرکت‌های مالک این استادیوم نیز قصد فروش آن را دارد زیرا از زمان رسوایی در شرکت ملی نفت این کشور(پتروبراس) با مشکلات مالی روبه‌رو شده است. استادیوم «آرنا پرنامبوکو» در منطقه رسیف نیز وضع مشابهی دارد.
همچنین استادیوم «آرنا دا آمازونیا» که ساخت آن سروصدای زیادی کرد، اکنون به بخش خصوصی فروخته شده است هرچند که در وهله اول با سرمایه‌های عمومی ساخته شده بود. هزینه ساخت این استادیوم حدود ٣٠٠میلیون دلار تخمین زده شده اما نگهداری آن ماهانه ٢٣٣هزار دلار هزینه دارد. مشکل آنجاست که این استادیوم صدها مایل دورتر از مناطق پرجمعیت برزیل است. طی ١١ ماه در این استادیوم فقط ٥ رویداد برگزار شده است. احداث استادیوم «آرنا کورینتیاناس» در سائوپائولو نیز به تازگی تمام شده که تأخیری ١٠ ماهه در ساخت آن ایجاد شده است. این استادیوم اکنون میزبان بازی‌های تیم فوتبال «کورینتیانز» است اما این امر کمکی به باشگاه نکرده است زیرا درآمد مسابقات برای جبران هزینه ساخت آن صرف می‌شود. میراث فاجعه بار جام‌جهانی برای برزیل
«لئاندرسون لیما» یکی از خبرنگاران ورزشی در شهر مانائوس می‌گوید: یکی از مشکلات هرچهار استادیوم آن است که آنها در اماکنی ساخته شده‌اند که هیچ تیم فوتبال محلی قدرتمندی وجود ندارد و به این ترتیب مسابقات زیادی انجام نمی‌شود. بازی‌های لیگ محلی تماشاچیان محدودی دارد و از سوی دیگر برگزاری مسابقه در استادیوم نیز پرهزینه است. بنابراین تعجبی ندارد مسابقات محلی در یکی از دو مرکز تمرین ورزشی برگزار شود و نه استادیوم جام‌جهانی.
«خوزه کروز» یکی از ورزشی نویسان در نشریه «یونیورسو آنلاین» که در برزیلیانا زندگی می‌کند، دراین‌باره می‌گوید: استادیوم این شهر ظرفیت ٧٠هزار نفر را دارد. ایده اصلی آن بود که کنسرت‌های بزرگ می‌توانند برای کشور درآمدزا باشند اما این هم اتفاق نیفتاده است. به عنوان مثال گروه‌های موسیقی خارجی کنسرت‌هایشان دراین استادیوم را لغو کرده‌اند.
او در ادامه می‌افزاید: گروه‌های خارجی به برزیلیانا آمدند اما در استادیوم کنسرتی برگزار نکردند زیرا هزینه بسیار زیادی داشت. این امر نشان می‌دهد دولت برای مدیریت رویدادهای ورزشی و تبدیل آن به منبعی برای درآمد اصلا آماده نیست.
اکنون دیگر در برزیل همه می‌دانند میراث جام‌جهانی چقدر برای این کشور هزینه داشته است، طوری که حتی وزیر ورزش این کشور نیز در مصاحبه‌ای با رویترز قول داد بازی‌های المپیک برخلاف جام جهانی، میراثی قابل تقدیر به جا گذارد.
این رویداد نیز همچنین هزینه‌ای سرسام آورد دارد که هنوز هم عقب‌تر از برنامه اصلی‌اش دنبال می‌شود. کروز می‌گوید: بسیاری از استادیوم‌ها به جای نشانه غرور ملی، به مهر شرمساری برای این کشور تبدیل شده‌اند، به‌خصوص آن‌که دولت سعی دارد همزمان با رکود شدید اقتصادی اقدامات ریاضتی نیز اجرا کند.
به‌نظر من جام‌جهانی فوتبال به جز بدهی و مشکلات کنونی، هیچ میراثی برای مردم این کشور نداشته است. برزیل توانست مسابقات خارق‌العاده‌ای را در زمین ورزشی برگزار کند و البته گردهمایی‌های بین‌المللی خوبی نیز دراین زمینه برگزار شد اما درهر حال جام‌جهانی تمام شده است و ما باید پس‌لرزه‌های آن را تحمل کنیم.
اما این یک روی سکه است، درحالی این هزینه‌ها به اقتصاد برزیل افزوده می‌شود که مردم این کشور شاهد میراث سازه‌های بزرگ و عظیم جام‌جهانی فوتبال ٢٠١٤ هستند. حدود یک‌سال پس از جام‌جهانی فوتبال بسیاری از ١٢ استادیومی که دولت برزیل برای این رویداد بزرگ ورزشی ساخت و بازسازی کرد، اکنون بلااستفاده مانده‌اند و فقط هزینه‌بر هستند. این کشور بیش از ٣میلیارد دلار برای این استادیوم‌ها هزینه کرد که برخی از آنها در اماکنی بسیار دورافتاده هستند و هیچ تیم محلی مشهوری در آن مناطق نیست تا حیات استادیوم را تضمین کند. این درحالی است که سازمان فیفا کشورهای میزبان را ملزم کرده فقط هشت استادیوم بسازند، اما برزیل پا را فراتر نهاد. اما مدت‌هاست که کارشناسان ساخت استادیوم برای یک رویداد ورزشی خاص مانند جام‌جهانی یا المپیک را سرمایه‌گذاری مناسبی نمی‌دانند. در سراسر برزیل مالیات‌دهندگان و مقامات محلی اکنون به شیوه‌ای دردناک این قضیه را درک می‌کنند.
استادیومی که پارکینگ شد
به‌گفته خبرگزاری NPR، حدود یک‌سال از برگزاری جام‌جهانی فوتبال در برزیل می‌گذرد. این مدت زمان زیادی است اما به نظر می‌رسد این کشور هنوز هم با پس لرزه‌های اقتصادی این رویداد دست و پنجه نرم می‌کند. یکی از این پس‌لرزه‌ها استادیوم‌های عظیم و پروژه‌های زیربنایی ناتمام هستند. این درحالی است که برزیل از یک سو با بحران اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند و از سوی دیگر با یک رویداد پرهزینه دیگر یعنی المپیک تابستانه ٢٠١٦ روبه‌روست. گرانبها‌ترین استادیوم مسابقات جام‌جهانی در دنیا به قیمت ٥٥٠میلیون دلار در پایتخت برزیل ساخته‌شده وجالب آن‌که اکنون از آن به‌عنوان پارکینگی برای اتوبوس‌ها استفاده می‌شود.
استادیوم بزرگ دیگری در شهر «کوبانا» که با هزینه تقریبی ٢١٥میلیون دلار قرار بود ساخته شود نیز بارها به سرخط خبری رسانه‌های برزیل تبدیل شده است. نخست تعطیل شدن به دلیل اشکال در ساخت‌وساز و سپس برای افراد بی‌خانمانی که در رختکن‌های استفاه نشده استادیوم زندگی می‌کنند. در این اواخر نیز سقف آن چکه می‌کند. مدیر این سازه می‌گوید: شهرداری به دنبال شرکت خصوصی است تا پروژه را تقبل کند زیرا هزینه نگهداری آن خزانه‌های شهرداری را خالی کرده است.
اجاره استادیوم برای جشن تولد
اما این موارد قسمت دردناک ماجرا نیستند؛ چند مقام رسمی ازجمله فرماندار سابق ایالتی، رئیس سابق هیأت محلی و رئیس سابق کمیته جام‌جهانی همه به دلیل یک پروژه عظیم دیگر که برای این رویداد ورزشی در نظر گرفته شده بود، تحت بازجویی هستند. پروژه ٨٠٠میلیون دلاری راه‌آهن سبک کوبانا که فرودگاه را به مرکز شهر متصل می‌کرد، قرار بود برای شروع مسابقات آماده شود اما از راه‌آهن ١٤مایلی فقط نیم مایل آن ساخته شده است! از سوی دیگر مالکان استادیوم ساخته شده در «ناتال» یکی دیگر از شهرهای برزیل نیز سعی دارد با میزبانی جشن عروسی و میهمانی تولد کودکان برای ادامه ساختش سرمایه جمع‌آوری کنند. همچنین یکی از شرکت‌های مالک این استادیوم نیز قصد فروش آن را دارد زیرا از زمان رسوایی در شرکت ملی نفت این کشور(پتروبراس) با مشکلات مالی روبه‌رو شده است. استادیوم «آرنا پرنامبوکو» در منطقه رسیف نیز وضع مشابهی دارد.
همچنین استادیوم «آرنا دا آمازونیا» که ساخت آن سروصدای زیادی کرد، اکنون به بخش خصوصی فروخته شده است هرچند که در وهله اول با سرمایه‌های عمومی ساخته شده بود. هزینه ساخت این استادیوم حدود ٣٠٠میلیون دلار تخمین زده شده اما نگهداری آن ماهانه ٢٣٣هزار دلار هزینه دارد. مشکل آنجاست که این استادیوم صدها مایل دورتر از مناطق پرجمعیت برزیل است. طی ١١ ماه در این استادیوم فقط ٥ رویداد برگزار شده است. احداث استادیوم «آرنا کورینتیاناس» در سائوپائولو نیز به تازگی تمام شده که تأخیری ١٠ ماهه در ساخت آن ایجاد شده است. این استادیوم اکنون میزبان بازی‌های تیم فوتبال «کورینتیانز» است اما این امر کمکی به باشگاه نکرده است زیرا درآمد مسابقات برای جبران هزینه ساخت آن صرف می‌شود. میراث فاجعه بار جام‌جهانی برای برزیل
«لئاندرسون لیما» یکی از خبرنگاران ورزشی در شهر مانائوس می‌گوید: یکی از مشکلات هرچهار استادیوم آن است که آنها در اماکنی ساخته شده‌اند که هیچ تیم فوتبال محلی قدرتمندی وجود ندارد و به این ترتیب مسابقات زیادی انجام نمی‌شود. بازی‌های لیگ محلی تماشاچیان محدودی دارد و از سوی دیگر برگزاری مسابقه در استادیوم نیز پرهزینه است. بنابراین تعجبی ندارد مسابقات محلی در یکی از دو مرکز تمرین ورزشی برگزار شود و نه استادیوم جام‌جهانی.
«خوزه کروز» یکی از ورزشی نویسان در نشریه «یونیورسو آنلاین» که در برزیلیانا زندگی می‌کند، دراین‌باره می‌گوید: استادیوم این شهر ظرفیت ٧٠هزار نفر را دارد. ایده اصلی آن بود که کنسرت‌های بزرگ می‌توانند برای کشور درآمدزا باشند اما این هم اتفاق نیفتاده است. به عنوان مثال گروه‌های موسیقی خارجی کنسرت‌هایشان دراین استادیوم را لغو کرده‌اند.
او در ادامه می‌افزاید: گروه‌های خارجی به برزیلیانا آمدند اما در استادیوم کنسرتی برگزار نکردند زیرا هزینه بسیار زیادی داشت. این امر نشان می‌دهد دولت برای مدیریت رویدادهای ورزشی و تبدیل آن به منبعی برای درآمد اصلا آماده نیست.
اکنون دیگر در برزیل همه می‌دانند میراث جام‌جهانی چقدر برای این کشور هزینه داشته است، طوری که حتی وزیر ورزش این کشور نیز در مصاحبه‌ای با رویترز قول داد بازی‌های المپیک برخلاف جام جهانی، میراثی قابل تقدیر به جا گذارد.
این رویداد نیز همچنین هزینه‌ای سرسام آورد دارد که هنوز هم عقب‌تر از برنامه اصلی‌اش دنبال می‌شود. کروز می‌گوید: بسیاری از استادیوم‌ها به جای نشانه غرور ملی، به مهر شرمساری برای این کشور تبدیل شده‌اند، به‌خصوص آن‌که دولت سعی دارد همزمان با رکود شدید اقتصادی اقدامات ریاضتی نیز اجرا کند.
به‌نظر من جام‌جهانی فوتبال به جز بدهی و مشکلات کنونی، هیچ میراثی برای مردم این کشور نداشته است. برزیل توانست مسابقات خارق‌العاده‌ای را در زمین ورزشی برگزار کند و البته گردهمایی‌های بین‌المللی خوبی نیز دراین زمینه برگزار شد اما درهر حال جام‌جهانی تمام شده است و ما باید پس‌لرزه‌های آن را تحمل کنیم.
هفته پيش بيشتر شهرهاي كشور شاهد تجمعات
اعتراض‌آميز دلواپساني بود كه به روند مذاكرات اعتراض داشتند. اين در حالي است كه
هنوز پس‌لرزه‌هاي اخلال در سخنراني حسن روحاني و سيدحسن خميني در مراسم سالگرد
حضرت امام خميني(ره) ادامه دارد و واكنش‌هاي افراد مختلف از هر گروه و جناحي را
برانگيخته است.
درهمين راستا گفت‌وگوي كوتاهي با محمد اسماعيل كوثري، نماينده مجلس داشتيم كه در چند برنامه دلواپسان به عنوان سخنران حضور داشته است. كوثري معتقد است: تجمعات دلواپسان در راستاي تقويت و دفاع از تيم مذاكره‌كننده ايران است اما در عين حال بر اين باور است كه اين تيم تا امروز نتيجه قابل توجهي كسب نكرده است. اين نماينده مجلس مي‌گويد: تحريم‌ها تاثيري در اقتصاد و زندگي مردم نداشته است و شكستن تحريم‌ها ارزش آن را ندارد كه در مذاكرات امتيازاتي را واگذار كنيم.
كوثري ضمن اينكه بر اين باور است كه ديپلماسي تهاجمي راه‌حل است و ديپلماسي دولت روحاني ديپلماسي تدافعي است، مي‌گويد كه نمي‌داند كساني كه سعي كردند در سخنراني روحاني اخلال ايجاد كنند به چه گروهي وابسته هستند اما از هر گروه و جرياني كه باشند فرقي نمي‌كند بايد با آنها برخورد قاطع شود.
گفت‌وگوي «اعتماد» با محمداسماعيل كوثري به شرح زير است:
اخيرا شاهد هستيم كه تجمعاتي به صورت سازمان‌يافته در بيشتر شهرهاي كشور در اعتراض به مذاكرات هسته‌اي در جريان است نظرتان در مورد اين تجمعات چيست؟ تصور مي‌كنيد اين تجمعات چه تاثيري بر روند مذاكرات بگذارد؟
اتفاقا اين تجمعات در جهت تقويت تيم مذاكره‌كننده كشورمان است. اينها به تيم‌هاي مذاكره‌كننده هشدار مي‌دهند كه حواس‌شان جمع باشد زيرا دشمن با تيم مذاكره‌كننده ما روراست نيست و به همين دليل مردم روي اين مسائل حساسند و براي همين هم هميشه در صحنه هستند و در جهت تقويت تيم هسته‌اي به ميدان مي‌آيند و طرف غربي هم بايد بداند كه مردم اينجا پشتوانه تيم هسته‌اي هستند و نسبت به مذاكرات بي‌تفاوت نيستند.
ولي عده‌اي بر اين باور هستند كه در عمل و رفتار بسياري از دلواپسان حمايت از تيم مذاكره‌كننده نيست. حتي رفتار آقاي كوچك‌زاده با آقاي ظريف در مجلس كه ايشان را خائن خطاب كرد پس‌لرزه‌هاي بسياري داشت.
من چنين حرفي را از آقاي كوچك‌زاده در مجلس نشنيدم.
فيلم صحبت آقاي كوچك‌زاده در حاشيه جلسه غيرعلني منتشر شد كه حتي واكنش خود آقاي كوچك‌زاده را هم در پي داشت و ايشان اظهار كردند انتشار آن فيلم غيراخلاقي بود. شما اين فيلم را نديديد؟
من كه آن روز در صحن بودم چيزي نشنيدم.
به عقيده شما، منتقدان مذاكرات و دولت روش درستي را در بيان انتقادهاي‌شان در پيش گرفتند؟ در مراسم سالگرد ارتحال امام خميني(ره) هم شاهد بوديم كه بخشي از اين منتقدان سعي داشتند در سخنراني رييس‌جمهور و سيدحسن خميني اخلال ايجاد كنند. اين گونه اقدامات از نظر شما قابل تاييد است؟
به عقيده من بايد با تمام كساني كه در جريان سخنراني رييس‌جمهور و سيد حسن خميني اخلال ايجاد كردند برخورد جدي شود و به اشد مجازات محكوم شوند.
فكر مي‌كنيد كساني كه در جريان مراسم بزرگداشت امام خميني(ره)، سعي در ايجاد اخلال در جريان سخنراني اين دو تن داشتند از چه گروه و جرياني بودند؟ برخي مي‌گويند اينها همان دلواپساني هستند كه اين روزها در تجمعات خياباني اعتراض‌آميز حضور دارند.
من نمي‌توام با قطعيت بگويم اينها به كدام جريان وابسته هستند اما دانستن اين هم فرقي در ماجرا نمي‌كند، اينها چه دلواپس باشند و چه نباشند بايد با قاطعيت با آنها برخورد شود.
انتقادي كه امروز به دلواپسان وارد مي‌شود اين است كه در دولت قبلي كه مذاكرات هسته‌اي در جريان بود و تحريم‌هايي وضع مي‌شد، سكوت كرده بودند.
در دولت قبلي هم آنها حضور داشتند و در كشور عليه استكبار مبارزه مي‌كردند. در دولت قبلي تيم مذاكره‌كننده آن دوره به مرحله‌اي نرسيده بود كه تيم كنوني رسيده است. تيم كنوني ٢٠ درصد غني‌سازي اورانيوم را از كف داد.
ولي در دولت سابق تحريم‌هاي زيادي عليه ايران وضع شد و بسياري آن را نتيجه سياست‌هاي نادرست و موضع‌گيري‌هاي آن دوره مي‌دانند. آيا وضع چنين تحريم‌هايي كه زندگي مردم را به طور مستقيم نشانه گرفت اسباب دلواپسي نبود؟
تحريم‌ها در زندگي مردم تاثير چنداني نداشته است. مگر تحريم‌ها فقط در دولت قبلي بوده است؟ تحريم‌ها عليه ايران از سال ٥٩ بوده است و نتوانسته بر زندگي مردم تاثير چنداني بگذارد و غرب را در هدف‌هايي كه از طريق تحريم‌ها دنبال مي‌كرد ناكام گذاشت.
در دولت قبلي تحريم‌هاي شوراي امنيت و همچنين يكسري تحريم‌هاي يك‌طرفه امريكا كه قبلا وجود نداشته وضع شد. بسياري از منتقدان دولت قبلي از اين بابت انتقاد مي‌كنند كه دولت قبلي با كاغذپاره خواندن تحريم‌ها اين روند را شدت بخشيد.
غربي‌ها آنقدر خبيث و زياده‌خواه هستند كه نمي‌توانند كشوري را مستقل ببينند، بنابراين اين تحريم‌ها را وضع كردند. آنها نمي‌خواهند ايران يك كشور مستقل باشد و براي تحت فشار قرار دادن ما از حربه تحريم استفاده كردند. تحريم‌ها آنقدر در كشور تاثير نداشته است كه براي از ميان برداشتن بخواهيم امتيازي به طرف مقابل بدهيم. من نمي‌دانم اين همه ساعت مذاكرات فشرده چرا نتيجه‌اي براي ما نداشته است.
اما تلاش مذاكره‌كنندگان شكستن تحريم‌ها است و در همين مسير حركت مي‌كنند.
تحريم‌ها در اقتصاد كشور چندان تاثيري نداشته كه به خاطر شكستن آنها پاي ميز مذاكره بنشينيم و امتيازاتي را از دست بدهيم. آنها (تيم مذاكره‌كننده) بايد ديپلماسي تهاجمي داشته باشند نه ديپلماسي تدافعي.
يعني شما ديپلماسي ايران را امروز ديپلماسي درست و قابل دفاعي نمي‌دانيد؟
من همه انتقادات و صحبت‌هايم را در جلسات كميسيون به شخص آقاي ظريف گفته‌ام و خاطرنشان كرده‌ام كه ديپلماسي درست چگونه است.
فكر نمي‌كنيد حضور خياباني دلواپسان در سالي كه انتخابات مهم مجلس را در پيش داريم فضاي كشور را تنش‌زا كند؟
نه به هيچ‌وجه. اينها در جهت انتقاد به استكبار جهاني و تقويت تيم مذاكره‌كننده و دولت تجمع مي‌كنند و هشدار مي‌دهند كه بايد هوشيار باشند.
اين حق را براي ديگر جريانات سياسي هم قايل هستيد كه بخواهند حرف‌هاي‌شان را با حضور در خيابان بيان كنند؟
اگر حركت‌شان در راستاي منافع ملي كشور باشد، حق دارند اما اگر عليه منافع ملي باشد هر گروه و هر جرياني كه باشند بايد مقابل‌شان ايستاد و با آنها برخورد كرد.
درهمين راستا گفت‌وگوي كوتاهي با محمد اسماعيل كوثري، نماينده مجلس داشتيم كه در چند برنامه دلواپسان به عنوان سخنران حضور داشته است. كوثري معتقد است: تجمعات دلواپسان در راستاي تقويت و دفاع از تيم مذاكره‌كننده ايران است اما در عين حال بر اين باور است كه اين تيم تا امروز نتيجه قابل توجهي كسب نكرده است. اين نماينده مجلس مي‌گويد: تحريم‌ها تاثيري در اقتصاد و زندگي مردم نداشته است و شكستن تحريم‌ها ارزش آن را ندارد كه در مذاكرات امتيازاتي را واگذار كنيم.
كوثري ضمن اينكه بر اين باور است كه ديپلماسي تهاجمي راه‌حل است و ديپلماسي دولت روحاني ديپلماسي تدافعي است، مي‌گويد كه نمي‌داند كساني كه سعي كردند در سخنراني روحاني اخلال ايجاد كنند به چه گروهي وابسته هستند اما از هر گروه و جرياني كه باشند فرقي نمي‌كند بايد با آنها برخورد قاطع شود.
گفت‌وگوي «اعتماد» با محمداسماعيل كوثري به شرح زير است:
اخيرا شاهد هستيم كه تجمعاتي به صورت سازمان‌يافته در بيشتر شهرهاي كشور در اعتراض به مذاكرات هسته‌اي در جريان است نظرتان در مورد اين تجمعات چيست؟ تصور مي‌كنيد اين تجمعات چه تاثيري بر روند مذاكرات بگذارد؟
اتفاقا اين تجمعات در جهت تقويت تيم مذاكره‌كننده كشورمان است. اينها به تيم‌هاي مذاكره‌كننده هشدار مي‌دهند كه حواس‌شان جمع باشد زيرا دشمن با تيم مذاكره‌كننده ما روراست نيست و به همين دليل مردم روي اين مسائل حساسند و براي همين هم هميشه در صحنه هستند و در جهت تقويت تيم هسته‌اي به ميدان مي‌آيند و طرف غربي هم بايد بداند كه مردم اينجا پشتوانه تيم هسته‌اي هستند و نسبت به مذاكرات بي‌تفاوت نيستند.
ولي عده‌اي بر اين باور هستند كه در عمل و رفتار بسياري از دلواپسان حمايت از تيم مذاكره‌كننده نيست. حتي رفتار آقاي كوچك‌زاده با آقاي ظريف در مجلس كه ايشان را خائن خطاب كرد پس‌لرزه‌هاي بسياري داشت.
من چنين حرفي را از آقاي كوچك‌زاده در مجلس نشنيدم.
فيلم صحبت آقاي كوچك‌زاده در حاشيه جلسه غيرعلني منتشر شد كه حتي واكنش خود آقاي كوچك‌زاده را هم در پي داشت و ايشان اظهار كردند انتشار آن فيلم غيراخلاقي بود. شما اين فيلم را نديديد؟
من كه آن روز در صحن بودم چيزي نشنيدم.
به عقيده شما، منتقدان مذاكرات و دولت روش درستي را در بيان انتقادهاي‌شان در پيش گرفتند؟ در مراسم سالگرد ارتحال امام خميني(ره) هم شاهد بوديم كه بخشي از اين منتقدان سعي داشتند در سخنراني رييس‌جمهور و سيدحسن خميني اخلال ايجاد كنند. اين گونه اقدامات از نظر شما قابل تاييد است؟
به عقيده من بايد با تمام كساني كه در جريان سخنراني رييس‌جمهور و سيد حسن خميني اخلال ايجاد كردند برخورد جدي شود و به اشد مجازات محكوم شوند.
فكر مي‌كنيد كساني كه در جريان مراسم بزرگداشت امام خميني(ره)، سعي در ايجاد اخلال در جريان سخنراني اين دو تن داشتند از چه گروه و جرياني بودند؟ برخي مي‌گويند اينها همان دلواپساني هستند كه اين روزها در تجمعات خياباني اعتراض‌آميز حضور دارند.
من نمي‌توام با قطعيت بگويم اينها به كدام جريان وابسته هستند اما دانستن اين هم فرقي در ماجرا نمي‌كند، اينها چه دلواپس باشند و چه نباشند بايد با قاطعيت با آنها برخورد شود.
انتقادي كه امروز به دلواپسان وارد مي‌شود اين است كه در دولت قبلي كه مذاكرات هسته‌اي در جريان بود و تحريم‌هايي وضع مي‌شد، سكوت كرده بودند.
در دولت قبلي هم آنها حضور داشتند و در كشور عليه استكبار مبارزه مي‌كردند. در دولت قبلي تيم مذاكره‌كننده آن دوره به مرحله‌اي نرسيده بود كه تيم كنوني رسيده است. تيم كنوني ٢٠ درصد غني‌سازي اورانيوم را از كف داد.
ولي در دولت سابق تحريم‌هاي زيادي عليه ايران وضع شد و بسياري آن را نتيجه سياست‌هاي نادرست و موضع‌گيري‌هاي آن دوره مي‌دانند. آيا وضع چنين تحريم‌هايي كه زندگي مردم را به طور مستقيم نشانه گرفت اسباب دلواپسي نبود؟
تحريم‌ها در زندگي مردم تاثير چنداني نداشته است. مگر تحريم‌ها فقط در دولت قبلي بوده است؟ تحريم‌ها عليه ايران از سال ٥٩ بوده است و نتوانسته بر زندگي مردم تاثير چنداني بگذارد و غرب را در هدف‌هايي كه از طريق تحريم‌ها دنبال مي‌كرد ناكام گذاشت.
در دولت قبلي تحريم‌هاي شوراي امنيت و همچنين يكسري تحريم‌هاي يك‌طرفه امريكا كه قبلا وجود نداشته وضع شد. بسياري از منتقدان دولت قبلي از اين بابت انتقاد مي‌كنند كه دولت قبلي با كاغذپاره خواندن تحريم‌ها اين روند را شدت بخشيد.
غربي‌ها آنقدر خبيث و زياده‌خواه هستند كه نمي‌توانند كشوري را مستقل ببينند، بنابراين اين تحريم‌ها را وضع كردند. آنها نمي‌خواهند ايران يك كشور مستقل باشد و براي تحت فشار قرار دادن ما از حربه تحريم استفاده كردند. تحريم‌ها آنقدر در كشور تاثير نداشته است كه براي از ميان برداشتن بخواهيم امتيازي به طرف مقابل بدهيم. من نمي‌دانم اين همه ساعت مذاكرات فشرده چرا نتيجه‌اي براي ما نداشته است.
اما تلاش مذاكره‌كنندگان شكستن تحريم‌ها است و در همين مسير حركت مي‌كنند.
تحريم‌ها در اقتصاد كشور چندان تاثيري نداشته كه به خاطر شكستن آنها پاي ميز مذاكره بنشينيم و امتيازاتي را از دست بدهيم. آنها (تيم مذاكره‌كننده) بايد ديپلماسي تهاجمي داشته باشند نه ديپلماسي تدافعي.
يعني شما ديپلماسي ايران را امروز ديپلماسي درست و قابل دفاعي نمي‌دانيد؟
من همه انتقادات و صحبت‌هايم را در جلسات كميسيون به شخص آقاي ظريف گفته‌ام و خاطرنشان كرده‌ام كه ديپلماسي درست چگونه است.
فكر نمي‌كنيد حضور خياباني دلواپسان در سالي كه انتخابات مهم مجلس را در پيش داريم فضاي كشور را تنش‌زا كند؟
نه به هيچ‌وجه. اينها در جهت انتقاد به استكبار جهاني و تقويت تيم مذاكره‌كننده و دولت تجمع مي‌كنند و هشدار مي‌دهند كه بايد هوشيار باشند.
اين حق را براي ديگر جريانات سياسي هم قايل هستيد كه بخواهند حرف‌هاي‌شان را با حضور در خيابان بيان كنند؟
اگر حركت‌شان در راستاي منافع ملي كشور باشد، حق دارند اما اگر عليه منافع ملي باشد هر گروه و هر جرياني كه باشند بايد مقابل‌شان ايستاد و با آنها برخورد كرد.
سرانجام پس از کش و قوس فراوان دومین
طرح جامع مسکن توسط وزارت راه و شهرسازی دولت یازدهم تدوین شد. حاصل کار تیم بزرگی
از کارشناسان اقتصادی کشور که بنا به اعلام کارگروه تدوین طرح جامع مسکن، تعداد
آنها به بیشتر از ٣٥٠ تن می‌رسد تدوین طرحی است که تنها ٥٣صفحه قطر دارد. طرحی که
انتقاد کلی‌نگری و چکیده بودن نیز بارها به آن وارد شده است اما دست‌اندرکاران این
طرح و مسئولان وزارت راه و شهرسازی معتقدند دومین برنامه تدوین شده به صورت باز و
قابل انعطاف طراحی شده است تا در شرایط آتی کشور قابلیت اجرا داشته باشد.
البته هیچ تضمین و اطمینانی وجود ندارد که دولت‌های آینده این طرح ٥٣ صفحه‌ای را به سرنوشت اولین طرح جامع مبتلا کنند و آن را کنار بگذارند. با این حال که مسئولان وزارت راه و شهرسازی هیچ اطلاعاتی درباره میزان هزینه‌کرد این پروژه در اختیار خبرنگاران نمی‌گذارند کلیاتی از آن مطرح می‌شود. مدیران وزارت راه و شهرسازی معتقدند اولین طرح جامع مسکن با گذشت ١٠سال کارایی خود را از دست داده است و حالا آنها در طرح جدید چشم‌اندازی ١٢ساله را برای بازار زمین و مسکن کشور در نظر گرفته‌اند.
طرح جدید به صورت ٥ سند راهبردی، ١١ سند برنامه‌ای و در ٨محور اصلی تعریف شده است. مجریان دومین طرح جامع مسکن از قابلیت انعطاف‌پذیری این سند با شرایط اقتصادی کشور در سال‌های آینده می‌گویند و خبر می‌دهند دومین طرح جامع مسکن تا یک ماه آینده برای دریافت نظرات کارشناسی روی پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت راه و شهرسازی به مشورت گذاشته می‌شود.
مسکن خانوار، بافت نابسامان شهری، مسکن روستایی، توسعه بازار اجاره، تأمین مسکن در شهرها و اصلاح مناطق شهری ازجمله محورهای اصلی است که در طرح جامع مسکن در نظر گرفته شده است. حامد مظاهریان معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی، فردین یزدانی مدیر علمی دومین طرح جامع مسکن و علی چگینی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی افرادی هستند که به نمایندگی از کارگروه تدوین دومین طرح جامع مسکن صبح دیروز در جمع خبرنگاران حاضر شده و به پرسش‌های آنها پاسخ گفتند.
اولین نکته مهم در حاشیه این رونمایی را، یزدانی مدیر علمی طرح جامع مسکن مطرح کرد و گفت که درحال حاضر تنها ٣٠درصد از ایرانی‌ها قادر به خرید مسکن بدون حمایت دولت هستند. بدان معنی که ٧٠درصد جامعه از خرید خانه ناتوان هستند و نیازمند حمایتند؛ آن هم در شرایطی که تورم دو رقمی قدرت خرید خانواده‌های ایرانی در بازار مسکن را سال به سال کاهش می‌دهد و نبود بانک اطلاعاتی زمین و مسکن مهم‌ترین بهانه‌ای شده است که سوداگران این بازار از پرداخت هرگونه مالیات معاف شوند. موضوعی که به گفته یزدانی، باعث قوی‌تر شدن قدرت‌های انحصاری بازار زمین شده و حالا ایران را در صدر سایر کشورهای جهان از نظر قیمت زمین قرار داده است.
تنها ٣٠درصد ایرانی‌ها قادرند بدون کمک دولت خانه‌دار شوند
یزدانی مدیر علمی طرح جامع مسکن با اشاره به کاهش قابل توجه قدرت خرید مسکن در ١٠سال گذشته به خبرنگاران گفت: براساس مطالعات انجام شده در ١٠سال گذشته حدود ٥٠درصد از خانواده‌های ایرانی قادر بودند بدون هیچ‌گونه حمایت دولتی در بازار آزاد صاحب خانه شوند که این میزان هم‌اکنون به ٣٠درصد رسیده است. بنابراین در طرح جامع مسکن افرادی در نظر گرفته شده‌اند که بدون حمایت دولت قادر نیستند وارد بازار معامله ملک شوند. وی ادامه داد: بنا به اعتقاد کارشناسان اقتصاد بازار کشور به سالانه حدود یک‌میلیون و ١٠٠هزار واحد مسکونی نیاز دارد تا شرایط عرضه و تقاضا به تعادل برسد. در دومین طرح جامع مسکن با در نظر گرفتن افراد نیازمند حمایت، تولید ٦٤٠هزار واحد مسکونی در سال برنامه‌ریزی شده است.
ناتوانی در خرید مسکن به اقشار متوسط بالا رسید
در شرایطی که مزد پایه در کشور ما تنها حدود ٧١٢هزار تومان تعیین شده است اقساط وام مسکن بین ٨٠٠هزار تا یک‌میلیون تومان تعریف شده است. این موضوع باعث می‌شود که تسهیلات‌دهی برای قشر نیازمند حمایت توسط خبرنگاران حاضر در جلسه زیر‌سوال برود اما معاون وزیر راه و شهرسازی زیر بار این انتقاد نمی‌رود و معتقد است وقتی مردم برای اجاره یک آپارتمان ٧٥ متری اجاره‌های میلیونی می‌پردازند پس توان پرداخت اقساط وام مسکن را هم دارند. اما یزدانی مدیر علمی طرح جامع مسکن با استناد به آماری دقیق‌تر اعلام می‌کند که وام ٨٠میلیون تومانی برای اقشار متوسط بالا و مرفه در نظر گرفته شده است. موضوعی که البته با هدف طرح جامع مبنی بر خانه‌دار کردن اقشار نیازمند حمایت چندان همخوانی ندارد یا می‌توان آن را این‌گونه تعبیر کرد که تورم ٢رقمی، قدرت خرید اقشار متوسط بالا و مرفه را نیز در بازار مسکن تحت‌الشعاع قرار داده است و آنها بدون حمایت دولت قادر به خانه‌دار شدن نیستند.
تعلق یارانه به سوداگران به دلیل نبود بانک اطلاعات مسکن
مالیات در دومین طرح جامع مسکن جایگاهی ندارد. این موضوعی است که مدیر علمی طرح جامع مسکن در پاسخ به «شهروند» مطرح می‌کند. درحالی‌که خردترین و کم ارزش‌ترین کالاهای تولیدی در کشور از پرداخت مالیات معاف نیستند کالای کلانی مانند مسکن تا امروز از هرگونه مالیات مستقیم معاف بوده است و میدان را برای تاخت و تاز دلالان و سوداگران فراهم کرده است. در این میان نهادهای سیاست‌گذار برای دریافت نکردن مالیات از بخش مسکن، یک بهانه عمده داشته‌اند: نبود بانک اطلاعاتی زمین و مسکن.
یزدانی مدیر علمی طرح جامع مسکن دراین‌باره توضیح می‌دهد: بانک اطلاعات زمین مسکن یکی از بزرگترین چالش‌های بخش مسکن بوده است و تا امروز بانک اطلاعاتی شفاف، به‌روزرسانی شده و کارآمدی در بخش زمین و مسکن نداشته، اسم همین موضوع زمینه سوءاستفاده بسیاری را رقم زده و باعث شده است از سال ٧٠ به بعد درصد زیادی از منابع یارانه‌ای پرت و ناکارآمد شود زیرا این یارانه‌ها به‌دست افرادی رسیده است که نیازمند آن نبوده‌اند و به صورت چندباره از یارانه‌های دولتی استفاده کرده‌اند. به همین دلیل تشکیل این بانک در طرح جامع مسکن مورد تأکید قرار گرفته است.
او همچنین ادامه می‌دهد: البته موضوع مالیات در دومین برنامه جامع مسکن مطرح نشده است زیرا از حدود ٢سال پیش قانون اصلاح مالیات‌های مستقیم در دستور کار مجلس و شورای نگهبان قرار گرفته است که مالیات‌های مستقیم بخش مسکن نیز شامل این دسته از مالیات‌ها می‌شود بنابراین در طرح جامع مسکن بررسی این موضوع را به عهده مجلس گذاشته است اما تشکیل بانک اطلاعاتی زمین و مسکن که لازمه اجرای مالیات‌های مستقیم است در برنامه جامع مورد توجه قرار گرفته است.
زمین‌های ایران در رده گران‌ترین زمین‌های جهان
او همچنین درباره طرح مالیات بر ارزش زمین و ابزارهای کنترل سوداگری در این بخش به «شهروند» می‌گوید: این طرح با وجودی که در سایر کشورهای دنیا به اجرا درآمده است در ایران هنوز جایگاهی ندارد و همین بی‌توجهی به این طرح مالیاتی باعث رشد خیره‌کننده قیمت زمین در ایران شده است به‌طوری‌که ایران در زمینه تورم قیمت زمین یکی از نمونه‌ها و رکودداران جهان است.
یزدانی تأکید می‌کند: سوداگری زمین باعث افزایش قابل توجه قیمت مسکن شده است به‌طوری که در سال ٨٤ متوسط سهم زمین در قیمت تمام شده مسکن حدود ٤٥ تا ٤٦درصد بود اما این رقم در سال ٩١ به ٥٦درصد افزایش داشته است. مدیر علمی طرح جامع مسکن در ادامه توضیح می‌دهد: به جز ابزارهای مالیاتی، سیاست نادرست شهرداری مبنی‌بر فروش تراکم و تغییر کاربری باعث شده است رشد قیمت زمین در ایران آهنگ تندتری به خود بگیرد. عمده درآمد شهرداری‌ها از محل فروش تراکم و تغییر کاربری است بنابراین این ساختار نادرست باعث شده است پدیده زمین بازی در کشور بسیار رایج‌تر از گذشته شود و سوداگران و قدرت‌های انحصاری زمین در کشور قوی‌تر از گذشته شوند به‌طوری که درحال حاضر این سوداگران از زمین‌های شهری کلانشهرها به زمین‌های روستایی نیز چشمداشت پیدا کرده‌اند. بنابراین اگر این زمین‌بازان کنترل نشوند نه‌تنها وام ٨٠ میلیونی مسکن کافی نیست که به شخصه معتقدم رقم این وام تا ٥سال آینده باید به ٢٠٠میلیون تومان افزایش داشته باشد.
آغاز ساخت ٨هزار و ٧٠٠ واحد مسکن اجتماعی
حامد مظاهریان معاون مسکن و ساختمان وزارت راه‌و شهرسازی با بیان این‌که دومین طرح جامع مسکن از مدت‌ها قبل به اجرا گذاشته شده است، اعلام کرد: در این طرح پرداخت ٣٠٠هزار فقره وام ساخت در بافت فرسوده برای مدت ٦سال پیش‌بینی شده است که نرخ سود این تسهیلات ٩درصد پایین‌تر از نرخ تسهیلات عمومی خواهد بود. وی ادامه داد: در راستای اجرای دومین طرح جامع مسکن در ٢ماه ابتدای امسال ٣٥هزار قرارداد وام برای بافت فرسوده بسته شده است که این مقدار در این زمان کوتاه رقم خوبی است و در صورتی که با همین روند تداوم پیدا کند می‌تواند تحول اساسی در بافت فرسوده ایجاد کند. علاوه بر این برای بهسازی بافت روستایی نیز ٢٠٠هزار فقره وام در نظر گرفته شده است.
مظاهریان با اشاره به نقش بانک مسکن در اجرای دومین طرح جامع مسکن تأکید کرد: در این برنامه بانک مسکن به‌عنوان اولین بانک توسعه‌ای کشور در نظر گرفته شده است و این بانک با اجرای سیاست‌های تحت برنامه جامع مسکن، توسعه بازار مسکن کشور را تضمین می‌دهد. معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی نیز تأکید می‌کند که اجرای طرح مسکن اجتماعی در قالب طرح جامع مسکن آغاز شده است و بخش اول این طرح با ساخت ٨هزار و ٧٠٠ واحد مسکونی کلید خورده است.
مظاهریان توضیح می‌دهد: این طرح با همکاری بنیاد مستضعفان، بهزیستی و سازمان ملی زمین و مسکن اجرایی می‌شود و برای جانمایی واحدهای مسکونی نقشه فقر کشور را ملاک قرار داده‌ایم. این‌که نیازمندان این طرح و محرومان بیشتر در کدام استان‌ها و کدام نقاط پراکنده شده‌اند و اولویت‌ها و جانمایی‌ها را با استفاده از این نقشه در نظر گرفته‌ایم.
البته هیچ تضمین و اطمینانی وجود ندارد که دولت‌های آینده این طرح ٥٣ صفحه‌ای را به سرنوشت اولین طرح جامع مبتلا کنند و آن را کنار بگذارند. با این حال که مسئولان وزارت راه و شهرسازی هیچ اطلاعاتی درباره میزان هزینه‌کرد این پروژه در اختیار خبرنگاران نمی‌گذارند کلیاتی از آن مطرح می‌شود. مدیران وزارت راه و شهرسازی معتقدند اولین طرح جامع مسکن با گذشت ١٠سال کارایی خود را از دست داده است و حالا آنها در طرح جدید چشم‌اندازی ١٢ساله را برای بازار زمین و مسکن کشور در نظر گرفته‌اند.
طرح جدید به صورت ٥ سند راهبردی، ١١ سند برنامه‌ای و در ٨محور اصلی تعریف شده است. مجریان دومین طرح جامع مسکن از قابلیت انعطاف‌پذیری این سند با شرایط اقتصادی کشور در سال‌های آینده می‌گویند و خبر می‌دهند دومین طرح جامع مسکن تا یک ماه آینده برای دریافت نظرات کارشناسی روی پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت راه و شهرسازی به مشورت گذاشته می‌شود.
مسکن خانوار، بافت نابسامان شهری، مسکن روستایی، توسعه بازار اجاره، تأمین مسکن در شهرها و اصلاح مناطق شهری ازجمله محورهای اصلی است که در طرح جامع مسکن در نظر گرفته شده است. حامد مظاهریان معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی، فردین یزدانی مدیر علمی دومین طرح جامع مسکن و علی چگینی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی افرادی هستند که به نمایندگی از کارگروه تدوین دومین طرح جامع مسکن صبح دیروز در جمع خبرنگاران حاضر شده و به پرسش‌های آنها پاسخ گفتند.
اولین نکته مهم در حاشیه این رونمایی را، یزدانی مدیر علمی طرح جامع مسکن مطرح کرد و گفت که درحال حاضر تنها ٣٠درصد از ایرانی‌ها قادر به خرید مسکن بدون حمایت دولت هستند. بدان معنی که ٧٠درصد جامعه از خرید خانه ناتوان هستند و نیازمند حمایتند؛ آن هم در شرایطی که تورم دو رقمی قدرت خرید خانواده‌های ایرانی در بازار مسکن را سال به سال کاهش می‌دهد و نبود بانک اطلاعاتی زمین و مسکن مهم‌ترین بهانه‌ای شده است که سوداگران این بازار از پرداخت هرگونه مالیات معاف شوند. موضوعی که به گفته یزدانی، باعث قوی‌تر شدن قدرت‌های انحصاری بازار زمین شده و حالا ایران را در صدر سایر کشورهای جهان از نظر قیمت زمین قرار داده است.
تنها ٣٠درصد ایرانی‌ها قادرند بدون کمک دولت خانه‌دار شوند
یزدانی مدیر علمی طرح جامع مسکن با اشاره به کاهش قابل توجه قدرت خرید مسکن در ١٠سال گذشته به خبرنگاران گفت: براساس مطالعات انجام شده در ١٠سال گذشته حدود ٥٠درصد از خانواده‌های ایرانی قادر بودند بدون هیچ‌گونه حمایت دولتی در بازار آزاد صاحب خانه شوند که این میزان هم‌اکنون به ٣٠درصد رسیده است. بنابراین در طرح جامع مسکن افرادی در نظر گرفته شده‌اند که بدون حمایت دولت قادر نیستند وارد بازار معامله ملک شوند. وی ادامه داد: بنا به اعتقاد کارشناسان اقتصاد بازار کشور به سالانه حدود یک‌میلیون و ١٠٠هزار واحد مسکونی نیاز دارد تا شرایط عرضه و تقاضا به تعادل برسد. در دومین طرح جامع مسکن با در نظر گرفتن افراد نیازمند حمایت، تولید ٦٤٠هزار واحد مسکونی در سال برنامه‌ریزی شده است.
ناتوانی در خرید مسکن به اقشار متوسط بالا رسید
در شرایطی که مزد پایه در کشور ما تنها حدود ٧١٢هزار تومان تعیین شده است اقساط وام مسکن بین ٨٠٠هزار تا یک‌میلیون تومان تعریف شده است. این موضوع باعث می‌شود که تسهیلات‌دهی برای قشر نیازمند حمایت توسط خبرنگاران حاضر در جلسه زیر‌سوال برود اما معاون وزیر راه و شهرسازی زیر بار این انتقاد نمی‌رود و معتقد است وقتی مردم برای اجاره یک آپارتمان ٧٥ متری اجاره‌های میلیونی می‌پردازند پس توان پرداخت اقساط وام مسکن را هم دارند. اما یزدانی مدیر علمی طرح جامع مسکن با استناد به آماری دقیق‌تر اعلام می‌کند که وام ٨٠میلیون تومانی برای اقشار متوسط بالا و مرفه در نظر گرفته شده است. موضوعی که البته با هدف طرح جامع مبنی بر خانه‌دار کردن اقشار نیازمند حمایت چندان همخوانی ندارد یا می‌توان آن را این‌گونه تعبیر کرد که تورم ٢رقمی، قدرت خرید اقشار متوسط بالا و مرفه را نیز در بازار مسکن تحت‌الشعاع قرار داده است و آنها بدون حمایت دولت قادر به خانه‌دار شدن نیستند.
تعلق یارانه به سوداگران به دلیل نبود بانک اطلاعات مسکن
مالیات در دومین طرح جامع مسکن جایگاهی ندارد. این موضوعی است که مدیر علمی طرح جامع مسکن در پاسخ به «شهروند» مطرح می‌کند. درحالی‌که خردترین و کم ارزش‌ترین کالاهای تولیدی در کشور از پرداخت مالیات معاف نیستند کالای کلانی مانند مسکن تا امروز از هرگونه مالیات مستقیم معاف بوده است و میدان را برای تاخت و تاز دلالان و سوداگران فراهم کرده است. در این میان نهادهای سیاست‌گذار برای دریافت نکردن مالیات از بخش مسکن، یک بهانه عمده داشته‌اند: نبود بانک اطلاعاتی زمین و مسکن.
یزدانی مدیر علمی طرح جامع مسکن دراین‌باره توضیح می‌دهد: بانک اطلاعات زمین مسکن یکی از بزرگترین چالش‌های بخش مسکن بوده است و تا امروز بانک اطلاعاتی شفاف، به‌روزرسانی شده و کارآمدی در بخش زمین و مسکن نداشته، اسم همین موضوع زمینه سوءاستفاده بسیاری را رقم زده و باعث شده است از سال ٧٠ به بعد درصد زیادی از منابع یارانه‌ای پرت و ناکارآمد شود زیرا این یارانه‌ها به‌دست افرادی رسیده است که نیازمند آن نبوده‌اند و به صورت چندباره از یارانه‌های دولتی استفاده کرده‌اند. به همین دلیل تشکیل این بانک در طرح جامع مسکن مورد تأکید قرار گرفته است.
او همچنین ادامه می‌دهد: البته موضوع مالیات در دومین برنامه جامع مسکن مطرح نشده است زیرا از حدود ٢سال پیش قانون اصلاح مالیات‌های مستقیم در دستور کار مجلس و شورای نگهبان قرار گرفته است که مالیات‌های مستقیم بخش مسکن نیز شامل این دسته از مالیات‌ها می‌شود بنابراین در طرح جامع مسکن بررسی این موضوع را به عهده مجلس گذاشته است اما تشکیل بانک اطلاعاتی زمین و مسکن که لازمه اجرای مالیات‌های مستقیم است در برنامه جامع مورد توجه قرار گرفته است.
زمین‌های ایران در رده گران‌ترین زمین‌های جهان
او همچنین درباره طرح مالیات بر ارزش زمین و ابزارهای کنترل سوداگری در این بخش به «شهروند» می‌گوید: این طرح با وجودی که در سایر کشورهای دنیا به اجرا درآمده است در ایران هنوز جایگاهی ندارد و همین بی‌توجهی به این طرح مالیاتی باعث رشد خیره‌کننده قیمت زمین در ایران شده است به‌طوری‌که ایران در زمینه تورم قیمت زمین یکی از نمونه‌ها و رکودداران جهان است.
یزدانی تأکید می‌کند: سوداگری زمین باعث افزایش قابل توجه قیمت مسکن شده است به‌طوری که در سال ٨٤ متوسط سهم زمین در قیمت تمام شده مسکن حدود ٤٥ تا ٤٦درصد بود اما این رقم در سال ٩١ به ٥٦درصد افزایش داشته است. مدیر علمی طرح جامع مسکن در ادامه توضیح می‌دهد: به جز ابزارهای مالیاتی، سیاست نادرست شهرداری مبنی‌بر فروش تراکم و تغییر کاربری باعث شده است رشد قیمت زمین در ایران آهنگ تندتری به خود بگیرد. عمده درآمد شهرداری‌ها از محل فروش تراکم و تغییر کاربری است بنابراین این ساختار نادرست باعث شده است پدیده زمین بازی در کشور بسیار رایج‌تر از گذشته شود و سوداگران و قدرت‌های انحصاری زمین در کشور قوی‌تر از گذشته شوند به‌طوری که درحال حاضر این سوداگران از زمین‌های شهری کلانشهرها به زمین‌های روستایی نیز چشمداشت پیدا کرده‌اند. بنابراین اگر این زمین‌بازان کنترل نشوند نه‌تنها وام ٨٠ میلیونی مسکن کافی نیست که به شخصه معتقدم رقم این وام تا ٥سال آینده باید به ٢٠٠میلیون تومان افزایش داشته باشد.
آغاز ساخت ٨هزار و ٧٠٠ واحد مسکن اجتماعی
حامد مظاهریان معاون مسکن و ساختمان وزارت راه‌و شهرسازی با بیان این‌که دومین طرح جامع مسکن از مدت‌ها قبل به اجرا گذاشته شده است، اعلام کرد: در این طرح پرداخت ٣٠٠هزار فقره وام ساخت در بافت فرسوده برای مدت ٦سال پیش‌بینی شده است که نرخ سود این تسهیلات ٩درصد پایین‌تر از نرخ تسهیلات عمومی خواهد بود. وی ادامه داد: در راستای اجرای دومین طرح جامع مسکن در ٢ماه ابتدای امسال ٣٥هزار قرارداد وام برای بافت فرسوده بسته شده است که این مقدار در این زمان کوتاه رقم خوبی است و در صورتی که با همین روند تداوم پیدا کند می‌تواند تحول اساسی در بافت فرسوده ایجاد کند. علاوه بر این برای بهسازی بافت روستایی نیز ٢٠٠هزار فقره وام در نظر گرفته شده است.
مظاهریان با اشاره به نقش بانک مسکن در اجرای دومین طرح جامع مسکن تأکید کرد: در این برنامه بانک مسکن به‌عنوان اولین بانک توسعه‌ای کشور در نظر گرفته شده است و این بانک با اجرای سیاست‌های تحت برنامه جامع مسکن، توسعه بازار مسکن کشور را تضمین می‌دهد. معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی نیز تأکید می‌کند که اجرای طرح مسکن اجتماعی در قالب طرح جامع مسکن آغاز شده است و بخش اول این طرح با ساخت ٨هزار و ٧٠٠ واحد مسکونی کلید خورده است.
مظاهریان توضیح می‌دهد: این طرح با همکاری بنیاد مستضعفان، بهزیستی و سازمان ملی زمین و مسکن اجرایی می‌شود و برای جانمایی واحدهای مسکونی نقشه فقر کشور را ملاک قرار داده‌ایم. این‌که نیازمندان این طرح و محرومان بیشتر در کدام استان‌ها و کدام نقاط پراکنده شده‌اند و اولویت‌ها و جانمایی‌ها را با استفاده از این نقشه در نظر گرفته‌ایم.
