وقتي دخل و خرج دندان جور در نمي آيد

اوین نامه ی کیهان 20 آذر-93
وضعیت تعرفه‌های بالای درمان دندانپزشکی و چالش‌های پیش رو (بخش پایانی)
گفته می شود ترک عادت موجب مرض است . یا برعکس نیش عقرب نه از ره کین است ، اقتصای طبیعتش اینست .  در مورد حاج حسین سربازجو ، بااتهام وتهدید میکنه گفتگو ، تا با غرض ورزی ، مدام کنه کینه ورزی  ؛ طور دیگری صدق می کند . چون اوین نامه ی کیهان را بطور دربست تبدیل کرده به تبلیغات ضد  روحانی و دولت اتئلافی اش . آنگونه  که در همه سطوح و سطور این فحش نامه ی اوین  شاممل خبر ویژه  وگزارش وتحلیل وتفسیر و یادداشت و گفت و شنود وپنهان ونیمه پنهان علیه ی روحانی ودولت وی به ویژه مدعیان اصلاح طلب متهم به فتنه روزانه تولید می کند. در صورتیکه وی  گزارش جور نبودن دخل وخرج وضعیت تعرفه های درمان پزشکی  بازتاب داده است . انگاری که خیلی سال نیست که دستمزد کارگران محروم و کارمندان دولت چند برابر کمتر از حداقل نرخ  رسمی زیرخط فقر اقتصادی نمی باشد.
گروه گزارش بسياري از درمانگاه‌ها و كلينيك هاي دولتي و خصوصي يا هزينه زيادي براي انجام خدمات درماني دريافت مي كنند و يا خدمات مطلوب ارائه نمي دهند.ضمن اينكه شيوع بيش از اندازه بيماري‌هاي دهان ودندان با وجود اطلاع رساني و آموزش‌هاي گسترده همچنان با سرعت قابل توجهي روبه افزايش است تا جايي كه هنوز با اينکه طبق آمارها حدود 24 هزار دندانپزشک در کشور مشغول هستند و تعداد دانشکده‌هاي دندانپزشکي 3 برابر شده است به گفته خود پزشکان، سلامت دهان و دندان مردم بالا نرفته است.
گذشته از آن نقش بيمه هاي مكمل در اين بين بسيار كمرنگ است و با وجود تمام تمهيدات انديشيد شده هنوز سازمان هاي بيمه‌گر اين هزينه‌ها را تقبل نمي كنند.
در بخش پاياني اين گزارش نگاهي داريم به نقش بيمه در درمان بيماري هاي دهان و دندان و اقداماتي كه تا كنون در اين خصوص صورت گرفته است.
بيمه‌ها و كمكي كه در كار نيست
شايد با وجود تمام حرف و حديث هايي كه در اين زمينه وجود دارد هنوز هم بتوان گفت مهمترين معضل در اين بين بيش از هر چيز ديگري ،عدم حمايت هاي كافي بيمه اي از خدمات دندانپزشكي استشايد زياد شنيده باشيم كه كارمندان يك وزارتخانه يا مثلا يك نهاد مي توانند با معرفي نامه‌هاي خود از خدمات كلينيك هاي دندانپزشكي خاصي استفاده كنند.
اما گلايه عده زيادي از شهروندان اين است كه معمولا با دفترچه هاي بيمه نمي توان مبلغ زيادي از اين هزينه‌ها را كم كرد يا بهتر است بگوييم عملا استفاده از اين بيمه‌ها هيچ تاثيري در كاهش هزينه‌هاي درماني دندان ندارد.
چندي پيش غلامرضا غرنوي رئيس انجمن داندنپزشکي در اين مورد گفته بود: «با توجه به جمعيت بالاي کشور که نيازمند درمان‌هاي دندانپزشکي هستند، سازمان‌هاي بيمه‌گر آن‌طور که بايد، شايسته فعاليت نمي‌کنند، در نتيجه درمان‌ها بسيار گران تمام مي‌شود و اين مسئله‌اي است که در تمام دنيا وجود دارد اما در برخي کشورها بيمه‌هاي تکميلي، پوشش مناسبي دارند
 
در شهرهاي بزرگ به دليل شيوه مناسب زندگي و افزايش آگاهي مردم درصد مراجعه بيماران به دندانپزشکي بيش از 50 درصد است اما در مناطق محروم به دليل کمبود دندانپزشک و درمانگاه‌‌ها اين آمار بسيار کم است. کمبودها و گراني‌هاي اخير هم بر روي مراجعه بيماران اثر گذاشته و گروه‌هاي دندانپزشکان هم نمي‌توانند تمام هزينه‌ها را برعهده بگيرند.
اما اين تمام ماجرا نيست. بلكه دولت در بهمن ماه سال گذشته طرح «بيمه شدن خدمات دندانپزشكي » را در هيات دولت تصويب كرد.
اين طرح اگرچه تصويب شد اما تا به امروز نتوانسته بار اين هزينه هاي كمرشكن را از شانه مردم بكاهد .
بر اساس اين طرح تازه تصويب قرار بود اين بار خدمات دندانپزشکي تحت پوشش بيمه پايه قرار گرفته و نه بيمه تکميلي يعني در واقع مراجعين مي‌توانستند براي معاينه و طرح درمان، جرم گيري و بروساژ، راديوگرافي و کشيدن دندان دائمي و عقل از دفترچه بيمه پايه خود استفاده و خدمات ارزان تري دريافت کنيد. اما هنوزدر اين مصوبه فقط خدمات پيشگیرانه جزو بيمه هاي دندانپزشکي قرار گرفته‌اند و براي ساير امور درماني مثل جراحي و عصب كشي و غيره همچنان بايد اين هزينه هاي گزاف را متقبل شددر طرف ديگر ماجرا اما دندانپزشکان با ديد ترديد به اين مصوبه نگاه مي کنند و معتقد هستند که اين خدمات براي سازمان‌هاي بيمه‌گر هزينه‌بر است و به همين دليل از اجراي آن شانه خالي خواهند کرد و همچنين از آنجا که اين مصوبه تنها خدمات پيشگيرانه را هدف گرفته بنابراين اتفاق خاصي براي حوزه درمان رخ نخواهد داد. اين طرح فعلا در مرحله تصويب شدن قرار دارد و به مرحله اجرايي شدن نرسيده است
در متن اين مصوبه كه به نقل از پايگاه اطلاع رساني دولت ذكر شده است به جزئيات اشاره شده و آمده است كه «با موافقت دولت و در راستاي بهبود وضعيت سلامت دهان و دندان در بين گروه هاي مختلف سني و ايجاد تسهيلات بيشتر براي اقشار کم درآمد جامعه، خدمات دندانپزشکي مشمول تعهدات بيمه پايه سازمان هاي بيمه‌گر قرار مي گيرد. هيات وزيران به پيشنهاد مشترک وزارتخانه هاي تعاون، کار و رفاه اجتماعي و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و تاييد معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رئيس جمهور و شوراهاي بيمه سلامت کشور و به استناد مواد(9) و (10) قانون بيمه همگاني خدمات درماني کشور-مصوب 1373- را تصويب کرد؛ و از اين به بعد خدمات دندانپزشکي مشمول تعهدات بيمه پايه سازمانهاي بيمه‌گر قرار مي گيرد. و معاينه و طرح درمان، جرم گيري و بروساژ، راديوگرافي و کشيدن دندان دائمي و عقل، ويژه جمعيت بالاي 14 سال مشمول بيمه قرار خواهند گرفت.
بر اساس پيش بيني‌ها و در صورت متعهد بودن سازمان هاي بيمه‌گر و با اجراي درست اين طرح بايد فقط 30 درصد از هزينه‌ها توسط خود مردم پرداخت شود و 70 درصد باقي را سازمان هاي بيمه‌گر موظف به پرداخت هستند و گذشته از آن اگر همه چيز طبق برنامه ريزي هاي صورت گرفته پيش رود، همه شرکت‌هاي بيمه ملزم به اجراي تعهد خود خواهند شد.در زمان تصويب اين طرح در شوراي عالي بيمه، رئیس اداره سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت گفته بود كه پس از اين مصوبه، قدم بعدي تنظيم آيين‌نامه اجرايي آن است که بيمه‌هاي پايه را ملزم مي‌کند که به هر کسي و با هر دفترچه‌اي، خدمات مربوطه را ارائه دهند.
 
همچنين افراد براي دريافت اين خدمات پيشگيرانه فرانشيز 30 درصدي را خواهند پرداخت و مابقي هزينه‌ها را بيمه‌ها متقبل خواهند شد. حال سوال اينجاست كه تا رسيدن به اين مصوبه به ظاهر دلنشين و مطلوب و روزي كه به مردم براي درمان دندان هايشان فشار اقتصادي زيادي وارد نشود، چقدر راه مانده است؟
يك مثلث ناقص!
همان طور كه قبلا اشاره شد، در ایران تعداد دندانپزشک به نسبت یک به 3 هزار نفر است اما فقط تعداد دندانپزشک مهم نیست بلكه بايد با اين مقياس به موضوع نگاه شود كه براي فرهنگ سازي در حوزه سلامت دندان چه اقداماتي صورت گرفته است و تا چه اندازه موفق عمل شده است.هرچند وضع كشور ما هم از منظر تعداد دندانپزشك و هم هزينه هاي دندانپزشكي به نسبت خيلي از كشورهاي ديگر بهتر است اما هنوز در زمينه فرهنگ سازي و تشويق جامعه به سمت حمايت از پيشگيري بيماري‌ها و مشكلات دندان گام هاي موثري برداشته نشده است.به گفته اعضاي انجمن دندانپزشكي ايران ،امروز هیچ ایرانی برای دریافت خدمات دندانپزشکی به خارج نمی‌رود چرا که تقریباً همان خدمات در ایران به قیمت ارزان‌تر ارائه می‌شود اما اينكه آيا واقعا حمايت هاي بيمه اي هم ميان اين كشورها مشابه است يا نه ،جاي این سوال به‌طور جدی کاملا مطرح استدکتر بهزاد فرخ زاد دبیر هیئت مدیره انجمن دندانپزشکی ایران با اشاره به اينكه بیمه دندانپزشکی در کشور دچار ضعف است، مي گويد:« سیستم بیمه‌‌ای در ایران تبعیض‌آمیز است و متأسفانه بیمه‌ها در کشور ما پول را برای درمان بیماری می‌دهند.سیستم بیمه درمانی در کشور ما به گونه‌ای طراحی شده که بین مردم تبعیض و اختلاف ایجاد می‌کند ومشكل ديگري كه وجود دارد اين است كه بسياري از اجزاء حرفه‌ای خدمت تعیین نشده و دستمزد خالص برای ارائه اين خدمات تعریف نشده است
وی ادامه می‌دهد: «مثلا بيمه اي است که بیشترین خدمات دندانپزشکی را برای بیمه شدگان خودش پوشش می‌دهد و بیمه دیگری هست که هیچ خدمتی را تحت پوشش قرار نمی‌دهد. در حالی که همه مردم بايد از بیمه یکسان برخوردار شوند.هدف از بیمه ایجاد سلامتی در جامعه است و تعریف اصلی آن حفظ سلامتی افراد با حفظ بهداشت است اما متأسفانه تعریف بیمه در ایران فقط درمان بوده استدبیر هیئت مدیره انجمن دندانپزشکی ایران به بیمه دندانپزشکی اشاره مي كند و مي افزايد: «در قسمت فلوراید تراپی و ترمیم دندان شش قرار است در بیمه لحاظ شود.برای ترمیم دندان 6 که دندان اصلی و پایه کودک است و در 5، 6 سالگی در می‌آید چون اکثر خانواده‌‌ها به آن به عنوان دندان شیری نگاه می‌کنند قرار است با اعمال بیمه جلوی کشیدن و پوسیدگی دندان گرفته شود.انجام فلورایدتراپی تا 60 درصد در کاهش پوسیدگی دندان مؤثر است و اگر این روند اجرا شود در جامعه جوان و رو به رشد روند پوسیدگی کمتر خواهد شد
دندانپزشكي و ترس قديمي از ابتلا
هر چند در اين گزارش به زواياي مختلف مشكلات دندانپزشكي و راهكارها و وعده هايي كه تا كنون داده شده است اشاره شد اما نكته اي كه نبايد بي توجه از كنار آن گذشت اين باور و البته ترس قديمي از ابتلا به برخي ويروس‌ها به دليل استفاده از تجهيزات غير استريل دندانپزشكي است.موضوع دلهره آوري كه در كنار اين هزينه‌ها و صف هاي طولاني انتظار فشار مضاعفي را بر ذهن خيلي‌ها وارد مي كند.
دكتر الهه لاهوتي، متخصص دندانپزشكي درباره صحت اين موضوع و راهكارهاي كاهش اين استرس‌ها در حين انجام خدمات دنداني به گزارشگر روزنامه كيهان مي گويد: «ببينيد در واقع ما در اين بحث با دو چالش اصلي مواجه هستيم.اول كوتاهي خود بيمار در تكميل اطلاعات و اعلام بيماري خود به معالج طبيعي است كه دندانپزشك بايد ناقلين بيماري را بشناسد كه معمولا اين موضوع هميشه هم توسط بيماران اعلام نمي شود. و دومين نكته اينكه به دليل حساسيت موضوع و اينكه خود دستياران و پزشكان بيشترين تماس را با اين وسيله‌ها دارند، و در معرض ابتلا به ایدز از طریق وسایل آلوده به خون بیماران مبتلا به ایدز قرار دارند بنابراين در بهداشتي و استريل بودن اين لوازم خيلي حساس هستند.چون این وسایل تیز ممکن است به صورت ناگهانی در دست دندان‌پزشک و يا هركسي كه در اين مطب‌ها و كلينيك‌ها كار مي كنند، فرو رود و آن‌ها را مبتلا کند. بنابراین خود دندان‌پزشکان بیش از هر کس دیگری استریل بودن وسایل را کنترل می‌کنند. از طرف دیگر برای این‌که خیال بیماران آسوده باشد، اداره سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت، برای پیشگیری از انتقال ویروس‌های ایدز و هپاتیت دستورالعمل‌های خاصی برای رعایت نکات بهداشتی را به مراکز دندان‌پزشکی ابلاغ کرده است
به گفته اين دندانپزشك در این طرح مطبی استاندارد است که مجهز به دستگاه اتوکلاو برای استریل کردن وسایل دندان‌پزشکی باشد و همه مراکز دندان‌پزشکی موظفند این دستگاه را خریداری کنند. از طرف دیگر در این دستورالعمل آمده است که برای بیماران از وسایل یکبار مصرف مثل سر سوزن، پیشبند، سر ساکشن، دستکش و ماسک استفاده شوددكتر لاهوتي در ادامه با اشاره به حساسيت موضوع مي افزايد :« خب همان طور كه اشاره شده چون معمولا بيماران همكاري لازم را نمي كنند و از بيماري خود اطلاعي نمي دهند ،به همین دلیل دندان‌پزشکان ناچار هستند كه همه بیماران را مبتلا فرض کنند و صرفه نظر از اينكه بيمار در فرم اطلاعات پذيرش به بيماري پنهانش اشاره اي كرده يا نه ، تمام اصول کنترل عفونت را درباره هر بیمار رعایت كنند و علاوه بر استفاده از برخي لوازم يكبار مصرف مابقي را كه امكان استفاده به ازاي هر نفر وجود ندارد حتما درون دستگاه استريل كنند.با اين تصورحداکثر اطمینان از استریل بودن دستگاه‌ها و تجهیزات دندان‌پزشکی ايجاد مي شود، يعني در واقع استریل کردن همه وسایل دندان‌پزشکی که به نوعی با خون و بزاق بیماران تماس دارند. رعایت نکات باعث می‌شود شانس انتقال عفونت‌ها به حداقل میزان ممکن کاهش پیدا کند. ولي جاي نگراني زيادي در اين زمينه وجود ندارد چرا كه همه مطب‌ها و كلينيك‌هاي دندانپزشكي داراي مجوز بايد اين دستورالعمل‌ها را براي ادامه فعاليتشان رعايت کنند.
 
بنابراين تنها توصيه مهمي كه مي توان به شهروندان كرد ،اين است كه حتی‌الامكان از مطب هاي شناخته شده و داراي سردر و مجوز استفاده كنند