توصيه‌هاي پزشكي
آلوچه و لواشك بخوريم يا نخوريم؟24مهر-93
آلوچه و لواشك بخوريم يا نخوريم؟24مهر-93
خيلي
از خواص ميوه‌ها مانند فيبر و رنگدانه‌هاي آنتي‌اكسيداني در لواشك ميوه‌ها هم وجود
دارد. چند روز پيش، سوار مترو شده بودم و داشتم با موبايلم بازي مي‌كردم كه
صداي يك خانم فروشنده در واگن، توجهم را جلب كرد: "ترش ترش، ترش و خوشمزه،
آلوچه و لواشك دارم...ترش و تازه!" دهنم آب افتاد و 2 بسته لواشك از او خريدم
و تا آخر شب تمامش را خوردم، اما چشمتان روز بد نبيند؛ يك دل‌درد اساسي گرفتم و تا
يكي، دو روز حالم خراب بود.نظر دكتر "تيرنگ نيستاني"، متخصص تغذيه و
رژيم درماني ودانشيار انستيتو تحقيقات تغذيه ايران و دانشگاه علوم پزشكي شهيد
بهشتي، را درباره خوراكي‌هاي ترش و وسوسه‌برانگيزي مثل آلوچه، لواشك و قره‌قروت
پرسيده‌‌ام. حاصل، گفتگويي است كه پيش رو داريد. اگر شما هم جزو طرفداران اين
قبيل خوراكيها هستيد، پيشنهاد مي‌كنم اين گفتگو را بخوانيد.
*آلوچه و لواشك جزو خوراكي‌هاي خوب و مفيدند يا بد و مضر؟
هيچ‌كدام! ما در دنياي تغذيه، خوب و بد مطلق نداريم. گاهي خواصي براي بدترين خوراكيها هم كشف مي‌شود و گاهي از برخي مضرات خوراكي‌هاي خوب، نام برده مي‌شود. آلوچه و لواشك نه كاملا خوب هستند، نه مطلقا بد.
*خوبي‌ها و فوايد اين خوراكيها چيست؟
خيلي از خواص ميوه‌ها مانند فيبر و رنگدانه‌هاي آنتي‌اكسيداني در لواشك ميوه‌ها هم وجود دارد و تازه، املاح ميوه‌اي كه به صورت لواشك يا آلوچه درمي‌آيد، نه تنها كم نمي‌شود؛ بلكه با جوشاندن، تغليظ و خشككردن، افزايش هم مي‌يابد. از طرف ديگر، بسياري از كارمندان نمي‌توانند هر روز با خودشان ميوه به محل كارشان ببرند اما مي‌توانند كمي برگه‌هاي خشك آلو، هلو، زردآلو يا لواشك را داخل جيبشان بگذارند و در طول روز ميل كنند.
*يعني آلوچه و لواشك، همه مواد مغذي موجود در ميوه‌ها را دارند؟
نه كاملا. بسياري از ميوه‌ها و سبزي‌ها منبع خوبي براي دريافت ويتامين C هستند كه بخش زيادي از اين ويتامين، طي فرآيند خرد و خشككردن، تخريب مي‌شود و از بين مي‌رود. به‌عنوان نمونه، در هر 100 گرم سيب، 4.6 ميلي‌گرم ويتامين C وجود دارد كه اين ميزان وقتي كه سيب خشك مي‌شود يا به صورت لواشك در مي‌آيد، به 3.8 ميلي‌گرم مي‌رسد. به طور كلي، 100 گرم از ميوه تازه، حاوي مقادير بالايي از آب است كه با جوشاندن و تبديل كردن آن به لواشك، آب ميوه كم مي‌شود. مقدار ويتامين C لواشك ميوه‌ها از خود ميوه تازه كمتر است.
*مصرف مكرر اين قبيل خوراكيها چه مضراتي دارد؟
بزرگ‌ترين ضرر آلوچه يا ميوه‌هايي كه به لواشك تبديل مي‌شوند، اسيديته بالاي آنهاست. بچه‌ها معمولا عادت دارند لواشك يا آلوچه را كنار د‌هانشان بگذارند و آنها را به آرامي بمكند و چون اسيديته اين خوراكيها بالاست، اين كار باعث فرسايش سطح ميناي دندان در درازمدت مي‌شود. به همين دليل،توصيه مي‌شود كه بعد از خوردن اين خوراكيها حتما كمي آب بنوشيد. به علاوه، برخي از افراد، مشكل افزايش ترشح اسيد معده دارند كه با مصرف زياد خوراكي‌هاي ترش، اين مشكل در آنها شدت پيدا مي‌كند.
*بعضي‌ها لواشك و آلوچه و قره‌قروت را براي هضم سريع‌تر غذاهاي چرب و به اميد لاغر شدن مي‌خورند. به نظر شما اين كار درست است؟
به هيچ‌وجه! لواشك و آلوچه كسي را لاغر نمي‌كنند. برعكس، با خوردن اين خوراكيها همان‌طور كه گفته شد، ترشح اسيدمعده بيشتر و در نتيجه غذا بهتر هضم مي‌شود و هر چقدر هضم غذا بهتر باشد، جذب آن توسط بدن هم بيشتر مي‌شود. به همين دليل متخصصان تغذيه گاهي اوقات به كساني كه اضافه وزن دارند، قرص‌هايي مي‌دهند كه چربي غذا در بدن آنها جذب نشود. بنابراين برخلاف نظر عامه مردم، خوردن لواشك و اين قبيل خوراكيها قدرت هضم را افزايش مي‌‌دهد و هضم بهتر با جذب بهتر و در نتيجه بالا رفتن وزن در افراد همراه است.
* اين درست است كه مي‌گويند خوراكي‌هاي ترش مانند قره‌قروت يا لواشك كالري ندارند و ما مي‌توانيم بدون نگراني از چاق شدن، آنها را بخوريم؟ نه! درست است كه ميوه‌هاي خشك و حتي لواشك‌هايي كه به صورت بهداشتي و سالم تهيه مي‌شوند، مي‌توانند يك ميان‌وعده خوب براي همه افراد باشند اما اين خوراكيها در مقايسه با ميوه‌هاي تازه معادل خودشان، كالري بيشتري دارند و مصرف بي‌رويه‌شان مي‌تواند باعث چاقي شود و اين نكته بايد در مورد كودكان يا كساني كه اضافه وزن دارند، مورد توجه قرار گيرد. * مي‌گويند قره‌قروت كلسيم فراواني دارد و مصرف به اندازه‌اش براي پيشگيري از پوكي‌استخوان مفيد است. نظر شما در اين باره چيست؟ اين يك باور درست است كه قره‌قروت منبع خوبي براي كلسيم محسوب مي‌شود، اما اسيديته اين خوراكي مفيد، از لواشك خيلي بيشتر است و مصرفش مي‌تواند همان آثار مخرب را روي دندان‌ها بگذارد. ضمن اينكه افزودن نمك فراوان به قره‌قروت باعث بالا رفتن سديم خون مي‌شود و در نتيجه ابتلا به بيماري‌هايي مانند پرفشاري خون يا افزايش دفع كليوي كلسيم شدت مي‌يابد. به همين دليل به همه افراد توصيه مي‌شود كه اگر مي‌توانند محصولات لبني مانند ماست يا شير را جايگزين مصرف قره‌قروت كنند و تنها گاهي اوقات از آن به عنوان چاشني غذا يا نوعي تنقلات استفاده كنند. اما اينكه مصرف قره‌قروت از ابتلا به پوكي‌استخوان پيشگيري مي‌كند فقط در حد يك ادعاست و اثر آن در درازمدت روي پوكي‌استخوان به هيچ عنوان تحت آزمايش‌هاي علمي قرار نگرفته است. پس، قره‌قروت اگر بدون نمك تهيه شده باشد، مي‌تواند بخشي از نياز روزانه ما به كلسيم را تامين كند اما تاثير چنداني در پيشگيري از پوكي استخوان ندارد و اگر فردي مشكلي نداشته باشد، بهتر است كلسيم روزانه‌اش را از طريق مصرف 2 ليوان شير يا ماست تامين كند و با خوردن قره‌قروت شور، ميزان سديم خونش را بالا نبرد.
*آلوچه و لواشك جزو خوراكي‌هاي خوب و مفيدند يا بد و مضر؟
هيچ‌كدام! ما در دنياي تغذيه، خوب و بد مطلق نداريم. گاهي خواصي براي بدترين خوراكيها هم كشف مي‌شود و گاهي از برخي مضرات خوراكي‌هاي خوب، نام برده مي‌شود. آلوچه و لواشك نه كاملا خوب هستند، نه مطلقا بد.
*خوبي‌ها و فوايد اين خوراكيها چيست؟
خيلي از خواص ميوه‌ها مانند فيبر و رنگدانه‌هاي آنتي‌اكسيداني در لواشك ميوه‌ها هم وجود دارد و تازه، املاح ميوه‌اي كه به صورت لواشك يا آلوچه درمي‌آيد، نه تنها كم نمي‌شود؛ بلكه با جوشاندن، تغليظ و خشككردن، افزايش هم مي‌يابد. از طرف ديگر، بسياري از كارمندان نمي‌توانند هر روز با خودشان ميوه به محل كارشان ببرند اما مي‌توانند كمي برگه‌هاي خشك آلو، هلو، زردآلو يا لواشك را داخل جيبشان بگذارند و در طول روز ميل كنند.
*يعني آلوچه و لواشك، همه مواد مغذي موجود در ميوه‌ها را دارند؟
نه كاملا. بسياري از ميوه‌ها و سبزي‌ها منبع خوبي براي دريافت ويتامين C هستند كه بخش زيادي از اين ويتامين، طي فرآيند خرد و خشككردن، تخريب مي‌شود و از بين مي‌رود. به‌عنوان نمونه، در هر 100 گرم سيب، 4.6 ميلي‌گرم ويتامين C وجود دارد كه اين ميزان وقتي كه سيب خشك مي‌شود يا به صورت لواشك در مي‌آيد، به 3.8 ميلي‌گرم مي‌رسد. به طور كلي، 100 گرم از ميوه تازه، حاوي مقادير بالايي از آب است كه با جوشاندن و تبديل كردن آن به لواشك، آب ميوه كم مي‌شود. مقدار ويتامين C لواشك ميوه‌ها از خود ميوه تازه كمتر است.
*مصرف مكرر اين قبيل خوراكيها چه مضراتي دارد؟
بزرگ‌ترين ضرر آلوچه يا ميوه‌هايي كه به لواشك تبديل مي‌شوند، اسيديته بالاي آنهاست. بچه‌ها معمولا عادت دارند لواشك يا آلوچه را كنار د‌هانشان بگذارند و آنها را به آرامي بمكند و چون اسيديته اين خوراكيها بالاست، اين كار باعث فرسايش سطح ميناي دندان در درازمدت مي‌شود. به همين دليل،توصيه مي‌شود كه بعد از خوردن اين خوراكيها حتما كمي آب بنوشيد. به علاوه، برخي از افراد، مشكل افزايش ترشح اسيد معده دارند كه با مصرف زياد خوراكي‌هاي ترش، اين مشكل در آنها شدت پيدا مي‌كند.
*بعضي‌ها لواشك و آلوچه و قره‌قروت را براي هضم سريع‌تر غذاهاي چرب و به اميد لاغر شدن مي‌خورند. به نظر شما اين كار درست است؟
به هيچ‌وجه! لواشك و آلوچه كسي را لاغر نمي‌كنند. برعكس، با خوردن اين خوراكيها همان‌طور كه گفته شد، ترشح اسيدمعده بيشتر و در نتيجه غذا بهتر هضم مي‌شود و هر چقدر هضم غذا بهتر باشد، جذب آن توسط بدن هم بيشتر مي‌شود. به همين دليل متخصصان تغذيه گاهي اوقات به كساني كه اضافه وزن دارند، قرص‌هايي مي‌دهند كه چربي غذا در بدن آنها جذب نشود. بنابراين برخلاف نظر عامه مردم، خوردن لواشك و اين قبيل خوراكيها قدرت هضم را افزايش مي‌‌دهد و هضم بهتر با جذب بهتر و در نتيجه بالا رفتن وزن در افراد همراه است.
* اين درست است كه مي‌گويند خوراكي‌هاي ترش مانند قره‌قروت يا لواشك كالري ندارند و ما مي‌توانيم بدون نگراني از چاق شدن، آنها را بخوريم؟ نه! درست است كه ميوه‌هاي خشك و حتي لواشك‌هايي كه به صورت بهداشتي و سالم تهيه مي‌شوند، مي‌توانند يك ميان‌وعده خوب براي همه افراد باشند اما اين خوراكيها در مقايسه با ميوه‌هاي تازه معادل خودشان، كالري بيشتري دارند و مصرف بي‌رويه‌شان مي‌تواند باعث چاقي شود و اين نكته بايد در مورد كودكان يا كساني كه اضافه وزن دارند، مورد توجه قرار گيرد. * مي‌گويند قره‌قروت كلسيم فراواني دارد و مصرف به اندازه‌اش براي پيشگيري از پوكي‌استخوان مفيد است. نظر شما در اين باره چيست؟ اين يك باور درست است كه قره‌قروت منبع خوبي براي كلسيم محسوب مي‌شود، اما اسيديته اين خوراكي مفيد، از لواشك خيلي بيشتر است و مصرفش مي‌تواند همان آثار مخرب را روي دندان‌ها بگذارد. ضمن اينكه افزودن نمك فراوان به قره‌قروت باعث بالا رفتن سديم خون مي‌شود و در نتيجه ابتلا به بيماري‌هايي مانند پرفشاري خون يا افزايش دفع كليوي كلسيم شدت مي‌يابد. به همين دليل به همه افراد توصيه مي‌شود كه اگر مي‌توانند محصولات لبني مانند ماست يا شير را جايگزين مصرف قره‌قروت كنند و تنها گاهي اوقات از آن به عنوان چاشني غذا يا نوعي تنقلات استفاده كنند. اما اينكه مصرف قره‌قروت از ابتلا به پوكي‌استخوان پيشگيري مي‌كند فقط در حد يك ادعاست و اثر آن در درازمدت روي پوكي‌استخوان به هيچ عنوان تحت آزمايش‌هاي علمي قرار نگرفته است. پس، قره‌قروت اگر بدون نمك تهيه شده باشد، مي‌تواند بخشي از نياز روزانه ما به كلسيم را تامين كند اما تاثير چنداني در پيشگيري از پوكي استخوان ندارد و اگر فردي مشكلي نداشته باشد، بهتر است كلسيم روزانه‌اش را از طريق مصرف 2 ليوان شير يا ماست تامين كند و با خوردن قره‌قروت شور، ميزان سديم خونش را بالا نبرد.
