کاهش فشار روانی(استرس) استرس با اثرات
مخربی که بر کارکردهای جسمانی فرد سالمند می‌گذارد می‌تواند برعملکرد سیستم روانی،
عصبی و رفتاری او مانند تفکر، خلق، تمرکز و حافظه نیز تأثیر بگذارد. دکتر
«منصوره صافی‌زاده»، مدیر گروه سلامت خانواده و جمعیت دانشگاه علوم پزشکی کرمان در
گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: مواد شیمیایی که بدن در هنگام استرس تولید می‌کند در
مغز تأثیر گذاشته در نتیجه تمرکز، یادگیری و حافظه فرد سالمند را دستخوش اختلال
می‌کند. وی با بیان اینکه استرس باعث اضطراب و افسردگی
نیز می‌شود، ادامه داد: برای مقابله با استرس در ابتدا باید منابع ایجادکننده‌ی آن
را شناسائی کرد . برای مثال گیر افتادن در ترافیک در ساعت‌های شلوغ خیابان‌ها می‌تواند
باعث استرس فرد سالمند شود. از این‌رو با تنظیم زمان رفت و آمدها و یا تغییر مسیر
می‌توان با آن مقابله کرد. مدیر گروه سلامت
خانواده و جمعیت دانشگاه علوم پزشکی کرمان تصریح کرد: اگر نگهداری اجباری نوه‌ها
بعلت شاغل بودن والدینشان باعث خستگی و استرس است می‌توان با طرح موضوع در جستجوی
راه حل برآمد. با انجام فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، قدم زدن، بازی‌های ورزشی و
سرگرمی‌های مناسب و به کار بردن روش‌های آرام‌سازی، مدیتیشن و یوگا می‌توان استرس
را کاهش داد. صافی‌زاده ادامه داد: استراحت مناسب و خواب
کافی به سالمند کمک می‌کند تا ذهنی آرام داشته باشد. توصیه می‌شود سالمند 7 تا 8
ساعت در شبانه‌روز بخوابد. علاوه‌بر خواب شبانه، خواب نیم‌روزی به مدت ۳۰ تا۴۰
دقیقه برای تمدد اعصاب و نیز افزایش انرژی مناسب است. وی با بیان اینکه زمین
خوردن شایع‌ترین صدمات مغزی در سالمندان است، گفت: این صدمات می‌تواند به افت
توانایی‌های مغزی منجر شود پس باید از مغز، به‌عنوان عضو با ارزش به‌نحو مناسبی
محافظت کرد. برای جلوگیری از زمین خوردن سالمندان باید موانع مسیر آمد و شد آنان و
جاهایی که احتمال لیز خوردن وجود دارد را اصلاح کرد و در شب نیز آن فضا همیشه از
نور کافی برخوردار باشد. مدیر گروه سلامت
خانواده و جمعیت دانشگاه علوم پزشکی کرمان خاطرنشان کرد: در اتومبیل همیشه از
کمربند ایمنی استفاده شود و اگر هنگام شب و در مواقع نامناسب بدون همراه رانندگی
برای سالمندان مشکل است از این کار خودداری کنند.
صافی‌زاده گفت: در صورت استفاده از
موتورسیکلت یا دوچرخه از کلاه ایمنی مناسب استفاده شود. هنگام پیاده‌روی یا دویدن
از کفش مناسب استفاده شود این فعالیت‌ها در مکان مناسب انجام شود تا از زمین خوردن
پیشگیری شود. به‌گفته‌ی وی، اگر احساس عدم تعادل هنگام
ایستادن یا راه رفتن دارد با پزشک معالجش در خصوص داروهای مصرفی صحبت کنید. مدیر گروه
سلامت خانواده و جمعیت دانشگاه علوم پزشکی کرمان افزود: شرکت در فعالیت‌های
اجتماعی و حمایتی سالمند باید روابط اجتماعی خود را در حدی حفظ کند که با سال‌های
قبل از آن تفاوت جزئی داشته باشد. صافی‌زاده ادامه داد:
برای بسیاری افراد، سالمندی دوره‌ی تداوم رشد هوشی، هیجانی و روانی است. با انزوا،
افراد نسبت به افسردگی آسیب‌پذیرتر می‌شوند. وی با بیان اینکه تماس
با جوانان برای سالمند مهم است، افزود: سالمند می‌تواند ارزش‌های فرهنگی را به نسل
جوان منتقل کند و احساس سودمند عزت‌نفس خود را حفظ کند و از انزوا، افسردگی و
استرس روزمره رها شود. شاید در گذشته به علت کمبود وقت، امکان شرکت در فعالیت‌های
گروهی وجود نداشت اما حالا که چنین فرصتی پیش آمده نباید کوتاهی شود. مدیر گروه
سلامت خانواده و جمعیت دانشگاه علوم پزشکی کرمان ادامه داد: سالمند باید سعی کند
با دوستان و آشنایان خود، حداقل یک بار در هفته دور هم جمع شوند. این عمل از آغاز
انزواطلبی جلوگیری می‌کند. بنابراین حمایتی که از روابط اجتماعی با دوستان،
خانواده، بستگان و همکاران ایجاد می‌شود به حفظ سلامت روان سالمند کمک می‌کند. صافی‌زاده
افزود: مطالعات نشان داده است در کسانی که با اعضای خانواده، خویشاوندان هم‌چنین
گروه‌های اجتماعی ارتباط خوبی دارند علائم آلزایمر دیرتر از کسانی که گوشه‌گیر و
کم ارتباط هستند تظاهر می‌کند بنابراین توصیه می‌شود که سالمندان این ارتباط را
حفظ کنند.
وی با بیان اینکه اطرافیان سالمند باید
از علائم افسردگی و اضطراب آگاه باشند، اظهار کرد: اگر اخیراً سالمند احساس تغییر
خلق، کاهش انرژی، کاهش لذت بردن از فعالیت‌های روزمره، احساس گناه، حس بی‌ارزشی،
میل به تنهایی، دلشوره و اضطراب، کاهش خواب و اشتها و کاهش وزن و شکایت‌های متعدد
جسمانی دارد حتماٌ او را همراه با یکی از اعضاء خانواده به متخصص روانپزشکی مراجعه
دهید. مدیر گروه سلامت خانواده و جمعیت دانشگاه علوم
پزشکی کرمان با بیان اینکه نقش تفکر مثبت در زندگی انسان‌ها مهم است، تصریح کرد:
بدیهی است انسان‌ها با مثبت‌اندیشی می‌توانند به هدف‌های خود نزدیک و نزدیک‌تر
شوند. با ماشینی شدن زندگی، انسان‌ها کمتر فرصت دارند به خود بیندیشند بلکه بیشتر
درگیر مشکلات خود هستند. صافی‌زاده افزود:
سالمندان نیز از این غائله مستثنی نیستند. وقتی با یک نقطه نظر مثبت و با تقویت
هیجان‌های مثبت به موضوعات نگاه شود حل مسأله و تحمل مشکلات آسان‌تر می‌شود. وی ادامه
داد: مهم‌ترین اصل در زندگی اصل تغییر است، یعنی هیچ چیز ثابت نیست، همه چیز در
حال تغییر است. از این‌رو ما باید توانائی تغییر داشته و همراه با جریان‌های زندگی
این تغییرات را بپذیریم. مدیر گروه سلامت
خانواده و جمعیت دانشگاه علوم پزشکی کرمان خاطر نشان کرد: یکی از جنبه‌های مهم
سلامت روان، بعد معنوی است. اگر مسائل معنوی و روحانی به شما احساس خوبی می‌دهد
سعی کنید ارتباط خود را با این موضوعات حفظ کنید. هر گونه عقاید مذهبی یا معنوی که
دارید سعی کنید آن را تقویت کنید. اینها ممکن است که به تخفیف افسردگی در سالمندی
کمک کنند و یا حتی عامل دفاعی در برابر آلزایمر باشند کسانی که اعتقادات مذهبی و
معنوی قوی دارند اغلب به تبع آن احساس حمایت و راحتی بیشتری دارند.
