بازي مرگ در چاه‌ها

بازي مرگ در چاه‌ها 13شهریور-93
رژیم قرون وسطایی که عوامفریبانه و شیادانه با کمک شبکه های تبلیغاتی به ویژه سخن پراکنی دولت فخیمه ی انگلیس وحوزه علمیه قم  بنیانگذارش توی کره ی ماه رفت .ولی مدتی بعد از سوی مردم  نامش و یادش برتوی توآلت های عمومی و بیرون شهری حک شد. در ادامه ی این رژیم منحوس مرگ زی ومرگ زا تاکنون پیام آور مرگ و نیستی بوده است. طوریکه بمرور ایران  ویران یا زندان و فاضلآب بزرگ شده است چون بدلیل عدم مدیریت به خصوص در مورد آب چاه های قنات یا خشک شده یا مثل چاه های فاضلآب قربانی می گیرد. برای همین گزارش شده است که اين روزها نام چاه و حفاري آن بيشتر از هر چيزي اذهان را به سمت چاهي كه به "انبار مهمات" رسيد معطوف مي‌كند، يك چاه در ميان هزاران حلقه چاه در كشور موجب شد تا بار ديگر بحث چاه‌هاي غيرمجاز و ثبت‌ نشده بر سرزبان‌ها بيفتد، چاه‌هايي كه گرچه قدرت تخريب انفجاري ندارند، اما همواره آبستن حادثه‌اي ناگوار براي شهروندان هستند. سال گذشته چاه‌ها بستر وقوع 280 مورد حادثه در تهران بودند، حوادثي كه منجر به مصدوميت 72 تن و مرگ 26 نفر، كه اغلبشان كارگران ساختماني يا مقني بوده‌اند شده است و اين يعني زنگ خطر حوادث چاه در تهران مدت‌هاست كه به صدا درآمده و بايد گوش شنوايي براي آن يافت، به اين آمار اگر حوادثي كه به دستگاه‌هاي امدادي گزارش نشده را نيز بيفزايم به عدد وقوع روزانه بيش از يك حادثه مرتبط با چاه در تهران خواهيم رسيد. اوضاعي كه در ساير شهرها نيز تفاوت چنداني ندارد و حتي در دور افتاده‌ترين مناطق كشور نيز چاه‌هايي هستند كه جان مي‌گيرند! 
 اين روزها نام چاه و حفاري آن بيشتر از هر چيزي اذهان را به سمت چاهي كه به "انبار مهمات" رسيد معطوف مي‌كند، يك چاه در ميان هزاران حلقه چاه در كشور موجب شد تا بار ديگر بحث چاه‌هاي غيرمجاز و ثبت‌ نشده بر سرزبان‌ها بيفتد، چاه‌هايي كه گرچه قدرت تخريب انفجاري ندارند، اما همواره آبستن حادثه‌اي ناگوار براي شهروندان هستند. سال گذشته چاه‌ها بستر وقوع 280 مورد حادثه در تهران بودند، حوادثي كه منجر به مصدوميت 72 تن و مرگ 26 نفر، كه اغلبشان كارگران ساختماني يا مقني بوده‌اند شده است و اين يعني زنگ خطر حوادث چاه در تهران مدت‌هاست كه به صدا درآمده و بايد گوش شنوايي براي آن يافت، به اين آمار اگر حوادثي كه به دستگاه‌هاي امدادي گزارش نشده را نيز بيفزايم به عدد وقوع روزانه بيش از يك حادثه مرتبط با چاه در تهران خواهيم رسيد. اوضاعي كه در ساير شهرها نيز تفاوت چنداني ندارد و حتي در دور افتاده‌ترين مناطق كشور نيز چاه‌هايي هستند كه جان مي‌گيرند! آتش نشاني تهران به عنوان سازماني كه امدادگران آن دراغلب حوادث چاه حضور داشته‌اند اطلاعات بيشتري از اين وقايع دارد و آنطور "جلال ملكي" سخنگوي اين سازمان به ايسنا گفته است: شمار حوادث چاه در تابستان و فصول گرم به مراتب بيشتر از ديگر ايام سال است. 
*فصول گرما، ميزبان بيشترين حوادث چاه
او پايين رفتن سطح آب‌هاي زيرزميني و افزايش ساخت و سازهاي ساختماني را به عنوان دو عامل مهم در افزايش شمار حوادث چاه در تابستان اعلام كرد و افزود: پايين‌رفتن سطح آب‌هاي زير زميني فرصت خوبي را براي ترميم چاه‌هاي قديمي و حفر چاه‌هاي حديد فراهم مي‌كند و به همين دليل نيز آمار حوادث چاه در تابستان افزايش مي‌يابد، از سوي ديگر در اين فصل ساخت و سازهاي ساختماني نيز بيشتر مي‌شود و همانطور كه مي‌دانيد در هر كارگاه ساختماني يك چاه براي جمع‌اوري آب‌هاي سطحي در پروزه و يك چاه فاضلاب هم حفر مي‌شود كه اين عامل نيز دليل ديگري براي افزايش حوادث چاه در اين فصل است. سخنگوي سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني شهرداري تهران با بيان اينكه چاه‌ها عمدتا به دو دسته چاه‌هاي آب و چاه‌هاي فاضلاب تقسيم مي‌شوند، گفت: متاسفانه آمار دقيقي از شمار چاه‌هاي تهران در دست نيست و به نظرم در سطح كشور نيز آماري از تعداد چاه‌ها وجود ندارد چرا كه متاسفانه برخي بدون اخذ مجوز‌هاي لازم اقدام به حفر چاه در حياط منزل، باغ يا زمين‌كشاورزيشان مي‌كنند و به خيال خود زرنگي كرده‌اند در حاليكه مدتي بعد همين چاه ممكن است بلاي جان خود يا نزديكانشان شود، از سوي ديگر بي‌اطلاعي از حفر اين چاه‌ها سبب مي‌شود كه پس از فروش ملك و تغيير مالك اطلاع درستي از مخاطرات و عوارض آن زمين وجود نداشته باشد. "ملكي" ادامه مي‌دهد: يكي از شايع‌ترين حوادث چاه نيز مربوط به چاه‌هايي است كه شناسايي نشده و مخفي مانده‌اند اما هنگام پروژه ساختماني و... خود را بروز مي‌دهد. اين نيروي عملياتي آتش‌نشاني و فرمانده سابق ايستگاه 9 آتش نشاني تهران سقوط مصالح بر سر كارگران، تخريب ديواره چاه، گاز گرفتگي و سقوط به عمق چاه را از ديگر علل شايع در بروز حوادث مربوط به چاه اعلام كرد و افزود: حفر چاه كاري تخصصي است و به نظر بايد صنفي براي نظارت بر مقنيان و اعطاي مجوزهاي لازم كار به آنان ايجاد شود تا كار حفر چاه به هر كسي سپرده نشود، متاسفانه در عمليات‌هاي مختلف گاهي جانباختگان يا مصدومان چاه جوانان كم سن و سال بوده‌اند. به گفته وي، ريزش طوقه چاه به دليل مرور زمان و يا نشت آب از سطوح بالايي زمين، عدم رعايت نكات فني توسط مقنيان به هنگام حفرچاه، سستي خاك وعدم تثبيت ديواره‌هاي چاه، گاز‌دار شدن چاه و ضعف در سامانه تهويه چاه و عدم بازديدهاي دوره‌اي ازشرايط فيزيكي چاه از ديگر عوامل بروز حوادث چاه محسوب مي‌شوند.
*آمار قنات‌ها را داريم
دكتر "احمد صادقي"، رئيس سازمان مديريت بحران شهر تهران نيز درباره حوادث چاه در تهران مي‌گويد: در شهر تهران سعي ما بر اين بوده كه آمار و اطلاعات دقيقي از قنات‌ها و موقعيت آنها داشته باشيم و تا به حال اطلاعات نسبتا كاملي نيز از وضعيت قنات‌ها در سطح تهران را جمع آوري كرده‌ايم، اما در مورد چاه‌ها متاسفانه بايد بگويم كه يكسري از چاه‌ها ناشناخته هستند و مشكل ما نيز در همين بخش است، ببينيد اگر زلزله‌اي در تهران رخ دهد و اين چاه‌ها ريزش كنند ممكن است مشكلات زيادي به وجود بيايد، از سوي ديگر چاه‌هاي ناشناخته پس از مرور زمان ممكن است دچار ريزش شوند و ايمني و سلامت شهروندان را به مخاطره بيندازد. او اضافه كرد: درخصوص چاه‌هاي آب به نسبت آماري در دست داريم اما وضعيت در چاه‌هاي فاضلاب به مراتب بدتر است و هنوز چاه‌هاي ناشناخته بسياري در تهران وجود دارد.
*پتانسيل بالاي حادثه در چاه‌هاي قديمي
"مرتضي اكبرپور"، معاون آمادگي و مقابله سازمان مديريت بحران كشور نيز با بيان اينكه سازمان مديريت بحران عمدتا در حوزه حوادث طبيعي فعاليت مي‌كند، گفت: اما ممكن است چاه‌ها و جود آنها سبب افزايش خسارت در حوادث طبيعي شود و از اين رو بايد دستگاه‌هاي امدادي و خدماتي نسبت به شناخت اين اماكن اقدام كنند. وي با بيان اينكه از سالها قبل تاكنون هزاران حلقه چاه با سليقه‌هاي مختلف درگوشه و كنار كشور حفاري شده است، گفت: اين چاه‌ها با گذشت زمان دچار فرسودگي مي‌شوندو از همين رو اغلب اين چاه‌ها همواره داراي پتانسيل وقوع حادثه‌اي ناگوار براي شهروندان هستند،در حقيقت مي‌توانم به عنوان فردي كه مدت‌ها در حوزه ايمني و كاهش خطرپذيري فعاليت كرده‌ام به شما بگويم كه خطرات ناشي از ريزش چاه، زماني مشخص مي‌شود كه فردي از ساكنان ساختمان‌ها با ريزش ناگهاني دهانه چاه مواجه شده و به عمق آن سقوط كرده و در زير خروارها خاك و سنگ مدفون شود. "داوود براتي"، معاون سابق آتش نشاني تهران و كارشناس ايمني نيز با تاكيد بر ضرورت شناسايي چنين‌چاه‌هايي به ايسنا مي‌گويد: تا زماني كه حفر غير اصولي و بعضا مخفيانه چاه‌ها ادامه داشته و هيچ جايگزيني هم براي آن يا روشي براي نظارت درنظر گرفته نشود، بروز حوادث مربوط به چاه همچنان استمرار خواهد داشت.
*جاي خالي قوانين براي نظارت بر چاه‌ها
او با تاكيد براينكه كاهش حوادث چاه مستلزم تصويب قوانين مورد نياز از سوي مسئولان كشوري و شهري است، گفت: مهندسان ناظر مي‌توانند نقش قابل توجهي در كاهش‌ آمار حوادث چاه در پروژهاي ساختماني داشته باشند، چرا كه آنان علاوه بر اينكه مي‌توانند صلاحيت كارگران را تاييد يا رد كنند اين امكان را دارند كه امكانات مورد نياز براي ايمني مقنيان را نيز فراهم كنند.
*چاه‌هاي فاضلاب داراي بيشترين آمار حوادث
مهندس "محمود قديري"، معاون پيشگيري سازمان آتش نشاني تهران با بيان اينكه معمولا چاه‌هاي فاضلاب از فراواني و پتانسيل بيشتري براي بروز حوادث چاه برخوردارند، گفت: اصولا براي حفرچاه فاضلاب نيازي به گرفتن مجوز نيست ولي براي چاه‌هاي آب حتما بايد اجازه حفر چاه از سازمان آب دريافت شود و به هميت دليل است كه متاسفانه اطلاعات كاملي از تعداد و وضعيت ايمني چاه‌هاي فاضلاب در دست نيست. قديري با بيان اينكه بر اساس اطلاعات من هيچ سازمان و نهادي برفعاليت كارگران و مقنيان نظارت ندارد، خاطرنشان كرد: سازمان آتش نشاني تهران در اين حوزه مسئوليت مستقيم ندارد، اما تمام سعي مان را كرده‌ايم كه در حوزه چاه‌ها به مردم اطلاع‌رساني مناسبي داشته باشيم وبه همين دليل با برگزاري كلاس‌هاي آموزشي و توزيع بروشور و... سعي كرده‌ايم كارگران مقني را نسبت به خطراتي كه جان آنها را تهديد مي‌كند، آشنا كنيم. از سوي ديگر كارشناسان سازمان را موظف به بازديد از پروژه‌هاي حفرچاه كه در معرض ديد قرار دارند كرده‌ايم و گرچه آنان به لحاظ قانوني ملزم به انجام اين كار نيستند اما از آنان خواسته‌ايم كه براي ارتقاء سطح ايمني شهروندان حتما اين كار را انجام دهند، البته توجه داشته باشيد كه برخي ديگر از چاه‌ها به شكل مخفيانه حفر مي‌شوند.به گفته معاون سازمان آتش‌نشاني و خدمات ايمني شهرداري تهران، اين سازمان با سازمان نظام مهندسي نيز مكاتباتي داشته تا اين سازمان نظارت دقيقي براجراي پروژه‌هاي حفر چاه داشته باشد. به گفته قديري، توزيع حوادث چاه در مناطق گوناگون تهران به جز مناطق جديد مانند مناطق 21 و 22 كه از تعداد كمتري برخوردار است به صورت يكنواخت بوده و مناطق قديمي و با سطح آب زيرزميني بالا از تفاوت اندكي بيشتر نسبت به ساير مناطق برخوردار است. *انسداد چاه‌هاي غيرمجاز، ايمن يا غيرايمن؟ چاه‌هاي غيرمجاز البته پيامد ديگري هم دارند و آن كاهش سطح آب‌هاي زيرزميني كه پرداختن به آن مجالي ديگر مي‌طلبد اما در اين راستا وزارت نيرو تصميم به انسداد چاه‌هاي غير مجاز برابر حكم قضايي گرفته و آنطور كه ستار محمودي، قائم مقام اين وزارتخانه اعلام كرده روند انسداد اين چاه‌ها هيچگاه متوقف نخواهد شد. قائم مقام وزير نيرو در حالي از انسداد چاه‌هاي آب خبر داده كه معلوم نيست آيا در انجام اين انسداد اصول ايمني نيز رعايت مي‌شود يا تنها از ادامه بهره‌برداري از آن جلوگيري مي‌شود، اما آنطور كه وي اعلام كرده هنوز بيش از 100 هزار حلقه چاه غيرمجاز و ثبت نام نشده آب وجود دارد كه وزارت نيرو مصمم به انسداد آنهاست. در اين بين همچنان آمار دقيقي از تعداد چاه‌هاي فاضلاب و نيز ديگر چاه‌هاي آب كه به شكل مخفيانه حفر شده‌اند وجود ندارد. ايمني چاه‌ها خلاء بزرگي در زندگي شهري به حساب مي‌آيد و گرچه ممكن است كسي توجه چنداني به آن نداشته باشد اما فراموش كردن ساماندهي و رسيدگي به آن خطري دائمي را در بيخ گوش شهروندان زنده نگه‌ مي‌دارد